Bywyd o DdyfnderSampl

“Archwiliad Mewnol”

Mae archwiliad mewnol yn ffordd o fyw sy'n ystyried realiti ein bydoedd mewnol er mwyn ein ffyniant ein hunain a'r alwad i garu yn dda.

Mae llawer o fywyd modern yn gwrthsefyll y math hwn o fyw. Mae llawer o'n dyddiau wedi'u hadeiladu'n strategol ac yn isymwybodol i osgoi edrych o dan yr wyneb. Dŷn ni’n aml yn perthyn i gymunedau eglwysig sy'n atgyfnerthu diffyg mewnsylliad. Dŷn ni’n defnyddio Duw i redeg oddi wrth Dduw, a ddefnyddio Duw i redeg oddi wrth ein hunain.

Yn Salm 139, gwelwn ni galon person sy'n fodel o archwiliad mewnol dwfn: Dafydd. Mae pedair adnod ar ddeg cyntaf y salm yn sôn am wybodaeth Duw o’r ddynoliaeth a Dafydd yn benodol. Ond erbyn diwedd y salm, rwyt ti'n cael yr argraff fod Dafydd yn ymwybodol iawn, er bod Duw yn gwybod popeth amdano fe, nad oedd Dafydd yn gwybod popeth amdano'i hun. Felly mewn geiriau mewnol a chyffes, sgwennodd e,

Archwilia fi, O Dduw, i weld beth sydd ar fy meddwl

treiddia’n ddwfn, a deall fel dw i’n poeni

Edrych i weld a ydw i’n gwneud rhywbeth o’i le

ac arwain fi ar hyd yr hen lwybr. (adnodau 23–24)

Mae'r rhan fwyaf ohonon ni eisiau ymwybyddiaeth o Dduw. Ond yr hyn sydd ei angen arnon ni yn ychwanegol yw ymwybyddiaeth o'r hunan. Cadarnhaodd Dafydd fod Duw yn gwybod y cyfan, felly gofynnodd e am ddatguddiad, dim o Dduw ond ohono'i hun. Meddylfryd Dafydd oedd, mynd o dan yr wyneb.

Yn y defosiynau hyd yn hyn, dw i wedi tynnu sylw at bwysigrwydd gwrando. Mae'r ffordd fyfyriol yn ymwneud â gwrando'n ddwfn ar Dduw. Mae ffordd y cymod yn golygu gwrando'n ddwfn ar ein gilydd. Mae'r ffordd o archwilio mewnol yn ymwneud â gwrando'n ddwfn arnon ein hunain.

Pan dŷn ni’n ystyried Salmau a thestunau Beiblaidd eraill fel modelau ar gyfer archwiliad mewnol, dŷn ni’n dechrau gweld y flaenoriaeth sy’n cael ei roi tuag at gael mynediad i, ac integreiddio'r byd oddi mewn. Ond mae'n cymryd rhywfaint o waith. Gwnaeth Dafydd, yn Salm 139, dri pheth yn effeithiol dŷn ni’n cael ei gwahodd i’w ddilyn. Gwnaeth e amser ar gyfer archwiliad mewnol, roedd e wedi’i integreiddio ddigon i ildio ei natur mewnol i Dduw, ac roedd gyda fe 'r dewrder i wynebu ei hun. Beth amdanon ni?

Gofynna i ti dy hun: Heddiw, am beth ydw i'n grac? Yn drist amdano fe? Yn bryderus amdano fe? Falch amdano fe? Gad i’r mewnwelediadau gael mynediad i mewn i ti dy hun i dy arwain di tuag at weddi.