WUKE NGU MANGA RASULI 17
17
Su Tesalonika
1I Paulus l᷊au i Silas nanurusi l᷊al᷊al᷊engang i sire rua nusumahe bou Amfipolis dang Apolonia bou e'e nahumpa su Tesalonika. Pai se'e pia wal᷊e pukakal᷊iomanengang u tau Yahudi. 2Kuteu i Paulus nakoa sarang wal᷊e pukakal᷊iomanengang e'e – kere narange ikoae boko pia simbau wal᷊e pukakal᷊iomanengang u tau Yahudi – bou e'e nutatukari sipirang dingang u manga taumata su se'e hal᷊i u manga ayeti u Buki Susi. I sie nukoa e'e tilu l᷊ou ngu Sabati mutatuhu. 3Bou manga ayeti u Buki Susi i sie nupakal᷊ahe himoneu Ratu Mananal᷊amati ko nidiandi ngu Mawu Ruata mambeng nutatahang u singsara dang sau nuwiahi bou papate. “I Yesus ko daku nihabari si kumu e'e, seng I Sie Ratu Mananal᷊amati ko nidiandi,” angkung i Paulus. 4Pira ngkatau taumata nangimang bou e'e nutumuhu si Paulus l᷊au i Silas; kere'e l᷊ai singkomol᷊ang maul᷊i manga tau Yunani ko nataku u Mawu Ruata dang maul᷊i l᷊ai manga kowawine mapapia.
5Arawe manga tau Yahudi naturu naung. I sire nukumui manga taumata ko kitang kapul᷊ighahie l᷊al᷊eng dang nukoa komol᷊ang u mukakoa gara. Bou e'e i sire nukoa gara su kaul᷊i u soa e'e dang nungalo sarang wal᷊e ngu singkatau ko mangimang arenge i Yason guna ngu mundea si Paulus l᷊au i Silas, watu'u i sire mo mumbawa si Paulus l᷊au i Silas sarang l᷊ikuri pupasaruang u taumata maul᷊i. 6Kateho suapang i sire ta nakarea si Paulus l᷊au i Silas, i sire nuhiuri si Yason dang pirangkatau ko mangimang ko wal᷊inge nupasaruang u manga mangangawasa ngu soa e'e. I sire nukumiha, “Manga taumata i'i nukoa gara suapang tampa! Orasi i'i soa ngi kite l᷊ai nisongong i sire, 7dang i Yason seng nanarima i sire su wal᷊enge. I sire kaul᷊ie seng nul᷊umawang manga atorang u Kaisari u Roma, watu'u i sire nangul᷊i himoneu pia l᷊ai ratu ko wal᷊inge arenge I Yesus.” 8Dingang u manga didato ngi sire e'e nukoa taumata maul᷊i l᷊au manga mangangawasa ngu soa e'e nughigho. 9Bou e'e manga mangangawasa e'e nangoro si Yason dingang u manga taumata ko mangimang ko wal᷊inge e'e pamaehi doi ngu l᷊uange. Bou e'e i sire mbuhue nipilo.
Su Berea
10Su huwi e'e manga taumata ko mangimang su soa e'e nangoro si Paulus l᷊au i Silas patamai sarang Berea. Su sasongo ngi sire pai se'e, i Paulus l᷊au i Silas nakoa sarang wal᷊e pukakal᷊iomanengang u tau Yahudi. 11Manga taumata su Berea nangilembo mal᷊oahi naung i sire bou manga taumata su Tesalonika. Dingang u naung mal᷊uasi i sire nundaringihi l᷊ahabari hal᷊i I Yesus dang l᷊ou-l᷊ou i sire kapubasange Buki Susi guna ngu mundea l᷊ahe'e minsang tingari tintiro ngi Paulus e'e. 12Maul᷊i bou tal᷊oara i sire nangimang si Yesus, dang wal᷊inge singkodo l᷊ai manga tau Yunani ko mapapia, ko nangimang; kowawine ko ese. 13Suapang manga tau Yahudi su Tesalonika nakaringihi himoneu i Paulus kapuhabari u didato ngu Mawu Ruata l᷊ai su Berea, i sire l᷊ai nusumongo su Berea dang naniti dang nukoa manga taumata su se'e naghagha. 14Masahawu-sahawu manga ana u simbau su Berea e'e nangunturi si Paulus sarang apeng, arawe i Silas l᷊au i Timotius tatapi natana su soa e'e. 15Suapang bou nangunturi si Paulus nurating u Atena, manga ana u simbau e'e nusul᷊e sarang Berea dingang numbawa tatanata bo i Paulus tadeau i Silas l᷊au i Timotius pakaehong mutumuhu si sie.
Su Atena
16Tintal᷊a i Paulus kapangampal᷊i si Silas l᷊au i Timotius su Atena, naunge nasusa nakawua soa e'e napene u manga barhala. 17Watu'u e'e su wal᷊e pukakal᷊iomanengang, i Paulus nutatukari sipirang dingang u manga tau Yahudi l᷊au manga tau ko wal᷊inge ko manumba Mawu Ruata su se'e. Kere'e l᷊ai manga su pasari l᷊ou-l᷊ou i sie mutatukari sipirang dingang u manga taumata ko ene su se'e. 18Manga meteri tumatuhu ngi Epikuros l᷊au tumatuhu ngi Stoa nupapangal᷊a l᷊ai dingange. Pira ngkatau bo i sire nangul᷊i, “Taumata i'i ko matitong u apa? Titonge kitang singkodo, kateho i sie maul᷊i mohonge!” Pira ngkatau ko wal᷊inge nangul᷊i, “Arako pari i sie kapuhabari u hal᷊i u manga dewa ngu bangsa ko wal᷊inge.” I sire nangul᷊i kere'e ual᷊ing i Paulus kapudidato ngu hal᷊i I Yesus dang hal᷊i u sau muwiahi bou papate.#17:18: I Yesus dang hal᷊i u sau muwiahi bou papate: arako I Yesus dang hal᷊i u puwawangung; su wahasa Yunani, didato “puwawangung” botonge ipusul᷊ung dingang areng u singkatau dewi. 19Bou e'e i sire numbawa si Paulus sarang komol᷊ang su Wul᷊uri u Areopagus. Dasi se'e i sire nangul᷊i si sie, “I kami mo matitong tintiro ko wuhu ko nihabariu e'e. 20Watu'u i kau mul᷊ahabari u manga hal᷊i ko wuhu nikaringihi u tul᷊i ngi kami. Watu'u e'e i kami mo matitong mangal᷊enge.” 21(Watu'u kaul᷊i u tau Atena dang manga taumata ko wal᷊inge ko natana su se'e mo kahingang manginsue tempo l᷊oahi sire guna ngu mundaringihi l᷊au mudidato ngu manga hal᷊i ko wawuhu.)
22Su tempo ngu i Paulus kararisi su tingo ngu manga taumata ko nakomol᷊i su Areopagus e'e, i Paulus nangul᷊i, “Ei manga tau Atena! Ia nakawua himoneu su l᷊al᷊ung u patiku hal᷊i, i kumu maagama kahingang. 23Watu'u su tempo ngu ia kal᷊al᷊enge kapul᷊iku soa ngi kumu dang kaputuhunge manga tampa pukakal᷊iomanengang i kumu, ia nakawua l᷊ai pia simbau tampa pamilonang u sasumba; su tampa e'e mawawohe, ‘Su Mawu Ruata ko Ta Nikatitonang.’ Inau, Mawu Ruata ko kahisumba ngi kumu kateho i kumu mborong wugha ngi Sie, seng I Sie e'e kahihabariku si kumu. 24#1Mar. 8:27; Yes. 42:5; Wuk. 7:48Mawu Ruata ko nundiadi dunia i'i dingang u patiku tatahoe, seng I Sie e'e Mawu ngu l᷊angi l᷊au dunia. I Sie ta natana su l᷊al᷊ung u manga wal᷊e ngu dewa ko nikoa u taumata. 25I Sie l᷊ai ta mundo l᷊aonggo u taumata, watu'u I Sie seng kapangonggoe puwawiahi l᷊au sinango dang kaul᷊i u patiku su taumata. 26Bou singkatau taumata I Sie nukoa kaul᷊i u bangsa dang nangoro si sire patana su kaul᷊i u dunia. I Sie l᷊ai seng nanantu bou titae, kangereng dang su apa i sire botonge muwiahi. 27Mawu Ruata nukoa e'e tadeau i sire mundea si Sie. Kadongki i sire musombang I Sie su tempo ngi sire kapundeae si Sie. Kateho tuhu hinonge Mawu Ruata ko ta marau bo i kite singkatau-singkatau. 28Musul᷊ung u ko niul᷊i u taumata, ‘I kite kapuwiahi l᷊au kakanoa dang ko ene su dunia i'i watu'u kawasang-E.’ Musul᷊ung l᷊ai dingang ko nihabari u pirangkatau musasambo ngi kumu. I sire nangul᷊i,
‘I kite kaul᷊ie ko manga ana-E.’ 29Inau ual᷊ing i kite ko manga ana u Mawu Ruata, i kite tawe wotonge mupusul᷊ung u Mawu Ruata dingang u patong bou wul᷊aeng arako sal᷊aka arako watu ko nikoa tumuhu kapapande ngu taumata. 30Tempo kababodoki i kite e'e seng ta nitinaungang u Mawu Ruata, arawe su orasi i'i I Sie nangoro kaul᷊i u taumata su dunia i'i putobati bou manga dosange. 31Watu'u I Sie seng nanantu temponge guna ngu mamariksa kaul᷊i u dunia i'i dingang maadili. Hal᷊i e'e sarung i koa u singkatau ko seng nipile ngu Mawu Ruata guna ngu e'e. Dang tadeau kaul᷊i u taumata mangaking u hal᷊i e'e, Mawu Ruata seng sau nupuwiahi taumata e'e bou papate!”
32Suapang manga taumata e'e nakaringihi hal᷊i u sau nuwiahi bou papate, pia bo i sire ko nul᷊umighei si Paulus. Pia l᷊ai ko nangul᷊i, “I kami mo mundaringihi si kau sau mudidato ngu hal᷊i i'i.” 33Bou e'e i Paulus nanintang u komol᷊ang e'e. 34Kateho pia bou tal᷊oara i sire ko nanimbuka si Paulus dang nangimang si Yesus, kere i Dionisius tataho u komol᷊ang u Areopagus, l᷊au singkatau kowawine arenge i Damaris, l᷊au pirangkatau taumata ko wal᷊inge l᷊ai.
Currently Selected:
WUKE NGU MANGA RASULI 17: PLT
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
WUKE NGU MANGA RASULI 17
17
Su Tesalonika
1I Paulus l᷊au i Silas nanurusi l᷊al᷊al᷊engang i sire rua nusumahe bou Amfipolis dang Apolonia bou e'e nahumpa su Tesalonika. Pai se'e pia wal᷊e pukakal᷊iomanengang u tau Yahudi. 2Kuteu i Paulus nakoa sarang wal᷊e pukakal᷊iomanengang e'e – kere narange ikoae boko pia simbau wal᷊e pukakal᷊iomanengang u tau Yahudi – bou e'e nutatukari sipirang dingang u manga taumata su se'e hal᷊i u manga ayeti u Buki Susi. I sie nukoa e'e tilu l᷊ou ngu Sabati mutatuhu. 3Bou manga ayeti u Buki Susi i sie nupakal᷊ahe himoneu Ratu Mananal᷊amati ko nidiandi ngu Mawu Ruata mambeng nutatahang u singsara dang sau nuwiahi bou papate. “I Yesus ko daku nihabari si kumu e'e, seng I Sie Ratu Mananal᷊amati ko nidiandi,” angkung i Paulus. 4Pira ngkatau taumata nangimang bou e'e nutumuhu si Paulus l᷊au i Silas; kere'e l᷊ai singkomol᷊ang maul᷊i manga tau Yunani ko nataku u Mawu Ruata dang maul᷊i l᷊ai manga kowawine mapapia.
5Arawe manga tau Yahudi naturu naung. I sire nukumui manga taumata ko kitang kapul᷊ighahie l᷊al᷊eng dang nukoa komol᷊ang u mukakoa gara. Bou e'e i sire nukoa gara su kaul᷊i u soa e'e dang nungalo sarang wal᷊e ngu singkatau ko mangimang arenge i Yason guna ngu mundea si Paulus l᷊au i Silas, watu'u i sire mo mumbawa si Paulus l᷊au i Silas sarang l᷊ikuri pupasaruang u taumata maul᷊i. 6Kateho suapang i sire ta nakarea si Paulus l᷊au i Silas, i sire nuhiuri si Yason dang pirangkatau ko mangimang ko wal᷊inge nupasaruang u manga mangangawasa ngu soa e'e. I sire nukumiha, “Manga taumata i'i nukoa gara suapang tampa! Orasi i'i soa ngi kite l᷊ai nisongong i sire, 7dang i Yason seng nanarima i sire su wal᷊enge. I sire kaul᷊ie seng nul᷊umawang manga atorang u Kaisari u Roma, watu'u i sire nangul᷊i himoneu pia l᷊ai ratu ko wal᷊inge arenge I Yesus.” 8Dingang u manga didato ngi sire e'e nukoa taumata maul᷊i l᷊au manga mangangawasa ngu soa e'e nughigho. 9Bou e'e manga mangangawasa e'e nangoro si Yason dingang u manga taumata ko mangimang ko wal᷊inge e'e pamaehi doi ngu l᷊uange. Bou e'e i sire mbuhue nipilo.
Su Berea
10Su huwi e'e manga taumata ko mangimang su soa e'e nangoro si Paulus l᷊au i Silas patamai sarang Berea. Su sasongo ngi sire pai se'e, i Paulus l᷊au i Silas nakoa sarang wal᷊e pukakal᷊iomanengang u tau Yahudi. 11Manga taumata su Berea nangilembo mal᷊oahi naung i sire bou manga taumata su Tesalonika. Dingang u naung mal᷊uasi i sire nundaringihi l᷊ahabari hal᷊i I Yesus dang l᷊ou-l᷊ou i sire kapubasange Buki Susi guna ngu mundea l᷊ahe'e minsang tingari tintiro ngi Paulus e'e. 12Maul᷊i bou tal᷊oara i sire nangimang si Yesus, dang wal᷊inge singkodo l᷊ai manga tau Yunani ko mapapia, ko nangimang; kowawine ko ese. 13Suapang manga tau Yahudi su Tesalonika nakaringihi himoneu i Paulus kapuhabari u didato ngu Mawu Ruata l᷊ai su Berea, i sire l᷊ai nusumongo su Berea dang naniti dang nukoa manga taumata su se'e naghagha. 14Masahawu-sahawu manga ana u simbau su Berea e'e nangunturi si Paulus sarang apeng, arawe i Silas l᷊au i Timotius tatapi natana su soa e'e. 15Suapang bou nangunturi si Paulus nurating u Atena, manga ana u simbau e'e nusul᷊e sarang Berea dingang numbawa tatanata bo i Paulus tadeau i Silas l᷊au i Timotius pakaehong mutumuhu si sie.
Su Atena
16Tintal᷊a i Paulus kapangampal᷊i si Silas l᷊au i Timotius su Atena, naunge nasusa nakawua soa e'e napene u manga barhala. 17Watu'u e'e su wal᷊e pukakal᷊iomanengang, i Paulus nutatukari sipirang dingang u manga tau Yahudi l᷊au manga tau ko wal᷊inge ko manumba Mawu Ruata su se'e. Kere'e l᷊ai manga su pasari l᷊ou-l᷊ou i sie mutatukari sipirang dingang u manga taumata ko ene su se'e. 18Manga meteri tumatuhu ngi Epikuros l᷊au tumatuhu ngi Stoa nupapangal᷊a l᷊ai dingange. Pira ngkatau bo i sire nangul᷊i, “Taumata i'i ko matitong u apa? Titonge kitang singkodo, kateho i sie maul᷊i mohonge!” Pira ngkatau ko wal᷊inge nangul᷊i, “Arako pari i sie kapuhabari u hal᷊i u manga dewa ngu bangsa ko wal᷊inge.” I sire nangul᷊i kere'e ual᷊ing i Paulus kapudidato ngu hal᷊i I Yesus dang hal᷊i u sau muwiahi bou papate.#17:18: I Yesus dang hal᷊i u sau muwiahi bou papate: arako I Yesus dang hal᷊i u puwawangung; su wahasa Yunani, didato “puwawangung” botonge ipusul᷊ung dingang areng u singkatau dewi. 19Bou e'e i sire numbawa si Paulus sarang komol᷊ang su Wul᷊uri u Areopagus. Dasi se'e i sire nangul᷊i si sie, “I kami mo matitong tintiro ko wuhu ko nihabariu e'e. 20Watu'u i kau mul᷊ahabari u manga hal᷊i ko wuhu nikaringihi u tul᷊i ngi kami. Watu'u e'e i kami mo matitong mangal᷊enge.” 21(Watu'u kaul᷊i u tau Atena dang manga taumata ko wal᷊inge ko natana su se'e mo kahingang manginsue tempo l᷊oahi sire guna ngu mundaringihi l᷊au mudidato ngu manga hal᷊i ko wawuhu.)
22Su tempo ngu i Paulus kararisi su tingo ngu manga taumata ko nakomol᷊i su Areopagus e'e, i Paulus nangul᷊i, “Ei manga tau Atena! Ia nakawua himoneu su l᷊al᷊ung u patiku hal᷊i, i kumu maagama kahingang. 23Watu'u su tempo ngu ia kal᷊al᷊enge kapul᷊iku soa ngi kumu dang kaputuhunge manga tampa pukakal᷊iomanengang i kumu, ia nakawua l᷊ai pia simbau tampa pamilonang u sasumba; su tampa e'e mawawohe, ‘Su Mawu Ruata ko Ta Nikatitonang.’ Inau, Mawu Ruata ko kahisumba ngi kumu kateho i kumu mborong wugha ngi Sie, seng I Sie e'e kahihabariku si kumu. 24#1Mar. 8:27; Yes. 42:5; Wuk. 7:48Mawu Ruata ko nundiadi dunia i'i dingang u patiku tatahoe, seng I Sie e'e Mawu ngu l᷊angi l᷊au dunia. I Sie ta natana su l᷊al᷊ung u manga wal᷊e ngu dewa ko nikoa u taumata. 25I Sie l᷊ai ta mundo l᷊aonggo u taumata, watu'u I Sie seng kapangonggoe puwawiahi l᷊au sinango dang kaul᷊i u patiku su taumata. 26Bou singkatau taumata I Sie nukoa kaul᷊i u bangsa dang nangoro si sire patana su kaul᷊i u dunia. I Sie l᷊ai seng nanantu bou titae, kangereng dang su apa i sire botonge muwiahi. 27Mawu Ruata nukoa e'e tadeau i sire mundea si Sie. Kadongki i sire musombang I Sie su tempo ngi sire kapundeae si Sie. Kateho tuhu hinonge Mawu Ruata ko ta marau bo i kite singkatau-singkatau. 28Musul᷊ung u ko niul᷊i u taumata, ‘I kite kapuwiahi l᷊au kakanoa dang ko ene su dunia i'i watu'u kawasang-E.’ Musul᷊ung l᷊ai dingang ko nihabari u pirangkatau musasambo ngi kumu. I sire nangul᷊i,
‘I kite kaul᷊ie ko manga ana-E.’ 29Inau ual᷊ing i kite ko manga ana u Mawu Ruata, i kite tawe wotonge mupusul᷊ung u Mawu Ruata dingang u patong bou wul᷊aeng arako sal᷊aka arako watu ko nikoa tumuhu kapapande ngu taumata. 30Tempo kababodoki i kite e'e seng ta nitinaungang u Mawu Ruata, arawe su orasi i'i I Sie nangoro kaul᷊i u taumata su dunia i'i putobati bou manga dosange. 31Watu'u I Sie seng nanantu temponge guna ngu mamariksa kaul᷊i u dunia i'i dingang maadili. Hal᷊i e'e sarung i koa u singkatau ko seng nipile ngu Mawu Ruata guna ngu e'e. Dang tadeau kaul᷊i u taumata mangaking u hal᷊i e'e, Mawu Ruata seng sau nupuwiahi taumata e'e bou papate!”
32Suapang manga taumata e'e nakaringihi hal᷊i u sau nuwiahi bou papate, pia bo i sire ko nul᷊umighei si Paulus. Pia l᷊ai ko nangul᷊i, “I kami mo mundaringihi si kau sau mudidato ngu hal᷊i i'i.” 33Bou e'e i Paulus nanintang u komol᷊ang e'e. 34Kateho pia bou tal᷊oara i sire ko nanimbuka si Paulus dang nangimang si Yesus, kere i Dionisius tataho u komol᷊ang u Areopagus, l᷊au singkatau kowawine arenge i Damaris, l᷊au pirangkatau taumata ko wal᷊inge l᷊ai.
Currently Selected:
:
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in