1 Makabɛ 11
11
Teɗe ta Alɛgezandre Ɛpifane
1Pa meghe nya mbe Ɛzhipte tsenete ka sewajɛ kwele kwele kala ndaleghe nya kwa hələ, tsagha yɛ kwambelə kwele kwele. Ntake ŋkɛ kazele ntsehwele kekele hɛɗi meghea Alɛgezandre kezha mbake zhike ŋa ŋkɛ hɛɗi meghe. 2Pa ŋkɛ ntsehe mbe Siri le ghena ta kwelɛŋe. Pa mbeli nyi mbe yɛ meleme pelemte nda yɛ mɛ degha ta nci ba'a se kabegeme le. Kwa nza ŋkɛ nahe meghe Alɛgezandre kegezete kezha kemaneve ŋkɛ mbeli, va nya nza Ptolɛmɛ kamekwea ŋkɛ. 3Ama dzembema ta Ptolɛmɛ ke meleme ne, nda ŋkɛ kanteyi ka sewajɛ nyi keya ŋkwa mbe. 4Ma kwa ntsehe ŋkɛ yitea Asdod ne, pa mbeli ncɛte nda ghɛa Dagon nya kendəmte geva, Asdod ba'a meleme nyi dzeyi yite nyi kebeze beze, mbeli nyi kempə mpə selekə lekə ba'a nyi ketene yitea ghwə vəa ŋkwa mpa, kwa nza ŋkɛ nahe mbeli ketseneyi hɛ dzeyi te ŋkwa nya tedzeghwa meghe. 5Pa mbeli ɓelate nda wəshi nyi menete Zhonatan ke meghe kezha ŋele ŋkɛ ŋkɛ, ama ghena shɛ kegezete ŋkɛ we. 6Pa Zhonatan lə kezha begeme le meghe mbe Zhopɛ le zləvə nya wəba. Pa hɛ njiŋwakɛ ghə ba'a hɛnji te ŋkwa shɛ. 7Pa Zhonatan beghakɛ meghe hwa'a kwa hələa Ɛləwtɛre, kwa sebe ta ŋkɛ, pa zhɛneke geva kadzembe Zhɛrəzalɛm. 8Pa meghe Ptolɛmɛ lə kanzanyɛ kande sleke meleme nyi dzeyi mɛa ndərə hwa'a mbe Sɛləsi nya te ndərə. Wəshi nyi ndiremi ndiremi yazəzə ŋkɛ laka Alɛgezandre.
9Pa ŋkɛ ghwenakɛ nda mbeli ke meghe Dɛmɛtriyəs le ghena nya: «Nde, menete ɓə jikə geva kanya kwetɛŋe, kateve ŋa wəzha ta ɗa nya kamale ta Alɛgezandre 'ya, ba'a ne, katenza na kande sleke hɛɗi meghea yiteyɛ ŋa. 10Kazəzə 'ya va nya ndeke nda wəzha ta ɗa 'ya kamale ke wəndəa shɛ, kwa nza ŋkɛ nahe ŋkɛ kese kasepa kezha pesle ɗa.» 11Tsetse ndeke nda fete Ptolɛmɛ ke Alɛgezandre, va nya nza ŋkɛ kasla ntsə yitea hɛɗi meghea ŋkɛ. 12Pa ŋkɛ kelehwe wəzha ta ŋkɛ ve kezha ve nda ŋkɛ ke Dɛmɛtriyəs. Kazhɛne ŋkɛ kaɗe nza jikə le Alɛgezandre we, pa ghema ta nci ncɛte geva. 13Pa Ptolɛmɛ dzembe Antiyoshe ba'a veyi ghəa ŋkɛ kameghea Siri nya wəba. Tagha gɛ, pa seɗete derə meghe bake, ŋa Ɛzhipte ba'a ŋa Siri nya wəba.
14Ma vəa ŋkwa shɛ ne, nahe meghe Alɛgezandre kenza mbe Silisi, va nya ɗema ghena ta ŋkɛ mbeli nyi mbe sla ta hɛɗia shɛ. 15Ma kwa fate wəsə nya menete Ptolɛmɛ Alɛgezandre ne, pa kelete seɗa kezha lə kampa le. Ama cape Ptolɛmɛ kalə shɛ le ka sewajɛ kwele kwele, pa hərəte ŋkɛ. 16Pa Alɛgezandre hwɛnyɛ kadzembe Arabi kezha wəfərə mbe. Tagha gɛ, pa Ptolɛmɛ zhɛrenyɛ bereteke. 17Pa kwete nde Arab nya nza sləa ŋkɛ kaZabdiyɛl slahwe ghə te Alɛgezandre ba'a ghweneghe nda ke Ptolɛmɛ. 18Pa Ptolɛmɛ mtenyɛ kwetere wəmbəa hɛ bake ba'a pa mbeli nyi mbe meleme nyi berete beretea shɛhɛ mpəmte ka sewajɛ nyi sərəakɛ ŋkɛ mbe hɛ. 19Pa Dɛmɛtriyəs dzete meghe mbe va gwəmsə ba'a ŋkwaŋemsə mberefaŋeghəmbe.
Dɛmɛtriyəs nde bake kamene jikə geva le ka Zhəwif
20Ma te vəa shɛ ne, pa Zhonatan tsenete zhili nyi mbe Zhəwdɛ kezha kele ŋkwa nya berete ta Zhɛrəzalɛm. Pa ŋkɛ menete yɛ wəmata kempa kwele kwele kezha ha nda mpa. 21Tagha gɛ, pa ka hawema va wəsə mahalegə, ka ɗema ntsə ta mbelia nci lə sha meghe kezha geze nda nahe Zhonatan kehave nda mpa ke ŋkwa nya berete. 22Va ghena shɛhɛ ne, mɓɛke Dɛmɛtriyəs hwepete wənə ba'a ntəŋə ŋkɛ taghanyɛ kalə kadzembe Ptolɛmayis. Pa ŋkɛ rafete nda palepa ke Zhonatan kezha sərə mpa ba'a kezha se ŋkɛ kahe kahe kageze ghena le mbe Ptolɛmayis. 23Fatema ta Zhonatan ke ghena shɛ ne, pa gezete kezha jive mpa shɛ mbe kema, pa ntave mbeli nyi te ghə ɓɛhwɛ mbe Israyɛl ba'a ka dzeghe Shala ɓɛhwɛ kambeli nyi yite, pa zamte ghə yitea ghəa ŋkɛ kezha lə yitea dzeghwa shɛ. 24Pa ŋkɛ fəte mze kwa tɛawetɛa, mze kwa tere tere, yɛ lekwesa ba'a kweci wəshi gəmə kwele kwele. Pa ŋkɛ kemave zlaɓa kwa kema ta Dɛmɛtriyəs. 25Pa ka hawema va wəsə mahalegə nyi te hɛɗia ŋkɛ ndeke nda fete ke Zhonatan. 26Ama pa meghe menete nda kala nya se ka meghe nyi mpelɛa ke gheŋkɛ kamene ba'a pa ŋkɛ ndeke nda zləvə kwa kema ta pɛtɛa ka mcɛhɛnyɛ. 27Pa ŋkɛ yɛte nza ta ŋkɛ kawəndə kwelea ka dzeghe Shala ba'a kweci zləvə nyi kese ve vəashi. Pa ŋkɛ veyi ŋkɛ hwa ka ghate ta ka mcɛhɛnyɛ.
28Pa Zhonatan 'yɛwete va meghe kezha ɗema Zhəwdɛ ba'a sla ta hɛɗi mahekene mbe Samari kaŋki jaɓeregwale. Pa ŋkɛ meɗeyi nda dəɓərəa mze kwa tɛawetɛa kakiləwə 8.100 te ŋkwa ŋkɛ. 29Pa meghe yɛte 'yɛwea shɛ, ma ke rafete nda palepa ke Zhonatan: 30«Kanjiŋwe wəza meghekɛ Zhonatan ba'a hwelefe ta ka Zhəwif meghe Dɛmɛtriyəs. 31Wa nyi ghena nyi te palepa nya rafete nda ghen'yɛ te ghəa ŋa ke yiteyɛa n'yɛ Lastɛne nya ghwene ŋa ghen'yɛ kezha fate na nya: 32‹Kanjiŋwe Lastɛne, yitenyɛ meghe Dɛmɛtriyəs. 33Ma va nza ta nci ganyɛke laka ghen'yɛ ne, nahe ghen'yɛ ketarete kamene nda ganyɛ ke ka Zhəwif nyi kaka mcɛhɛ n'yɛ ba'a nyi kenza tiɗiɗi laka ghen'yɛ. 34Ghen'yɛ kageze nza ta Zhəwdɛ ba'a sla ta hɛɗia Afɛrɛma mahekene, Lida ba'a Ramatayim kaŋa nci. Nahe sla ta hɛɗia shɛhɛ ba'a meleme nyi dzeyi yitea hɛ kefəhwe geva va Samari kezha fə nda geva ke Zhəwdɛ, kaŋa pɛtɛa ka dzeghe melɛ nyi mbe Zhɛrəzalɛm. Se mɛa ɓeshi ne, katezhɛne hɛ kaŋki nda jaɓeregwale te wəshi nyi wəzate hɛ ba'a te yɛ ya ta wəfe ta nci keva keva ke meghe we. 35Katenza hɛ pələsə va ŋki n'yɛ kweci wəshi nyi ŋki n'yɛ hɛ: kwa meŋe ta bela ta wəshi, jaɓeregwale nyi keseneve geva, jaɓeregwalea ghwene ba'a jaɓeregwale nyi ŋki nda mbeli tekeleke ke meghe. 36Se ɓeshi pa kaghala ghala ne, wəsə shɛ katembeɗemte geva hwa wəshi nyi ketarete geva nyi we.
37Kelete mə və kezha rafe ghena nyi te palepa nya ba'a ndeke nda mə ŋkɛ ke Zhonatan kezha ve ŋkɛ ŋkɛ te ŋkwa nya nza mbeli kanakɛ megela pelɛ ghweme ta ghɛa Shala.›»
Zhonatan kakemane Dɛmɛtriyəs nde bake mbe Antiyoshe
38Ma kwa nakɛ Dɛmɛtriyəs kwelɛŋe ya te hɛɗi yite ba'a kaɗema wəndə shɛ kaghereŋe kwa kema ta ŋkɛ ne, pa ŋkamte pɛtɛa ka sewajɛa ŋkɛ, yayata sewajɛ kalə sha ghɛa ŋkɛ. Ama pa sərəakɛ ka sewajɛa ka se se nyi fəte hɛ ŋkɛ te hɛɗi nyi dzeyi te yɛmə. Vatse gɛ ne, ntake ka sewajɛ nyi kese kamene slene yitea ka meghea kɛfi nyi mpelɛa ke gheŋkɛ kaɗema ntsə ta ŋkɛ.
39Ama pa Trifon nya kese kawəndə nya yitea Alɛgezandre nakɛ tsema tsema nehwene pɛtɛa ka sewajɛ va Dɛmɛtriyəs. Tagha gɛ, pa ŋkɛ lə sha Iyamlikos, nde Arab nya kedəkwəte Antiyokəs, mempɛhweta ta Alɛgezandre. 40Ghwə yitea shaga ghwə yitea dəghwə ŋkɛ ka'yɛwe ve kezha ve nda wəzegea shɛ ŋkɛ kezha ve ŋkɛ ŋkɛ kameghe te ŋkwa yitenyɛ. Pa Trifon gezete nda wəsə nya tarete Dɛmɛtriyəs. Pa ŋkɛ gezete nda nahe ka sewajɛ keɗema ntsə ta meghe perə. Pa ŋkɛ nzanyɛ ki ghɛa Iyamlikos kahɛ kwele kwele.
41Pa Zhonatan ghweneghe nda mɛ ke meghe Dɛmɛtriyəs kezha fə ka sewajɛa ŋkɛ ŋkɛ same kwa ŋkwa nya berete ta Zhɛrəzalɛm ba'a shave mbe meleme nyi berete berete ta Zhəwdɛ, va nya nza ŋkɛ keveci keveci mpa hɛ le ka Israyɛl. 42Ma ke Dɛmɛtriyəs zhɛnete nda ke Zhonatan: «Deke wəsə nya 'yɛwe na kaŋa ŋa ba'a kaŋa hwelefe ta ŋa yatemene 'ya we, ama kateve zləvə 'ya te gha ba'a te hwelefe ta ŋa, kemavema ta ɗa ke və ganyɛ. 43Kanya tsetsenya ne, megela ŋkɛ keghweneke ɗa ka sewajɛ na kezha mpa ɗa mpa, kwa nza ŋkɛ nahe pɛtɛa ka sewajɛa ɗa keɗema ghena ta ɗa.» 44Pa Zhonatan ghweneghe nda ka katsala kɛfia ka sewajɛa ŋkɛ 3.000 kadzembe Antiyoshe. Ma kwa ntsehe hɛ ne, mtiwə meghe va zlama. 45Pa mbeli nyi mbe meleme tsenete geva te tepe ta meleme gare 120.000 le zəzə kepesle meghe. 46Pa meghe wəfərənyɛ ki ghɛ meghea ŋkɛ vəa ŋkwa nya dzawa yɛ hweŋkwa mbeli kezha gha mpa. 47Pa meghe tsave nda lewela ke ka Zhəwif, pa hɛ tseneke geva kadzeyite. Kwa sebe ta ŋkɛ, pa hɛ pesleyi geva dzeyi mbe meleme ba'a ghazlemte mbeli gare 100.000 te vecia shɛ. 48Zhɛne ne, pa hɛ ndəyite ghwə yitea meleme ba'a fəhwe wəshi kwele kwele. Tsetse mbelemte geva meghe.
49Ma kwa nakɛ mbeli nyi mbe meleme nahe ka Zhəwif kekelehwe meleme ne, pa geva ta nci mpənji. Cape hɛ kalə kampi nda dzeve ke meghe, ma ke hɛ le berete: 50«Ndeke n'yɛ kwelɛŋe, geze nda ke ka Zhəwif kezha sərə mpa hɛ le ghen'yɛ ba'a le meleme.» 51Pa hɛ betakɛ wəshi kempa ta nci ba'a menete kwelɛŋe le meghe. Pa ka Zhəwif kemave zləvə kwa ntsə ta meghe ba'a ŋa mbeli nyi yite, pa zləvəa nci pesleyi geva te hɛɗi meghe. Pa ka Zhəwif zhɛneghe geva kadzembe Zhɛrəzalɛm le wəshi nyi fəhwe hɛ kwele kwele hwa mpa. 52Pa meghe Dɛmɛtriyəs zhɛne kakemave berete ba'a pa hɛɗi nza kwelɛŋe yite. 53Tagha gɛ, pa ɗema yipə yɛ meɗe mɛa ŋkɛ kadzawa ba'a zhɛrenyɛ kande ghema ta Zhonatan. Kezhɛne ŋkɛ kaɗepe wəshi nyi menete nda ŋkɛ we, ntake ŋkɛ kasa nda yaka tsape.
Zhonatan kanza yitea Antiyokəs nde ŋkwaŋe
54Kwa sebe ta wəshia shɛhɛ, pa Trifon zhɛneke geva le Antiyokəs, mempɛhweta nya kezhɛrenyɛ kameghe ba'a nya keseɗete derə meghe. 55Pa pɛtɛa ka sewajɛ nyi ŋkate Dɛmɛtriyəs jikəte geva le Antiyokəs. Pa hɛ have nda mpa ke Dɛmɛtriyəs nya hərəte hɛ ba'a nya kehwɛnyɛ. 56Pa Trifon fəte yɛ cewe lɛmə kempa ba'a kelehwe Antiyoshe.
57Ma ke mempɛhweta Antiyokəs rafete nda palepa ke Zhonatan: «'Ya kageze kezha nza na kawəndə kwelea ka dzeghe Shala. 'Ya kave ŋa te ghəa sla ta hɛɗi wəfaɗe ba'a 'ya kave ŋa hwa ka mcɛhɛnyɛa meghe.» 58Pa ŋkɛ ghweneghe nda yɛ helape mze kwa tere tere ba'a wəshi kezeme wəsə kezeme te tabele, pa pelave nda hweŋkwa kesa wəsə kwa zlerekwe mze kwa tere tere ba'a keseɗe lekwesa kwa gheme hwa gəsəkə ba'a yɛ ndɛaŋe mze kwa tere tere. 59Pa ŋkɛ veyi Simon, wəza meghekɛa Zhonatan, kaŋgwamna ta ka sewajɛ nyi te hɛɗi nya kwelɛ yɛ ghweme nya heka mbeli kaCigwərəa Tir le ghala ta Ɛzhipte.
60Cape Zhonatan kwa hweŋkwa, pa jivenyɛ mbe Siri nya wəba kemeleme kemeleme. Pa pɛtɛa ka sewajɛa ka Siri jikəte geva le kezha mpa nda mpa. Ma kwa ntsehe hɛ mbe Askalon ne, pa mbeli nyi mbe meleme se kakemaneve ŋkɛ le zləvə nya wəba. 61Slə tagha ne, ntəŋə ŋkɛ kadzembe Gaza, ama pa mbeli nyi mbe ŋzlete nda yɛ ŋkwa kedzembe meleme. Pa ŋkɛ have nda mpa, fəhwe wəshi nyi mbe ba'a ndəyite ghwə yitea meleme nyi dzeyi yite. 62Ntake ka Gaza kampi nda dzeve ke Zhonatan: pa ŋkɛ menete kwelɛŋe le hɛ, ama pa fəhwe ŋwale tezhilia mbeli nyi te ghə ba'a ghweneghe hɛ kadzeme Zhɛrəzalɛm. Kwa sebe ta ŋkɛ, pa jivenyɛ mbe hɛɗia shɛ hwa'a mbe Damas.
63Pa Zhonatan fate nahe mbelia jama ta ka sewajɛa Dɛmɛtriyəs kentsehe mbe Kadɛs nya te hɛɗia Galilɛ le ka sewajɛ kwele kwele kezha kele ŋkɛ seyi te slene ta ŋkɛ. 64Cape ŋkɛ kalə kezha begeme le hɛ, ama pa sərəakɛ wəza meghekɛ Simon mbe Zhəwdɛ. 65Pa Simon ghereŋenyɛ kwa kema ta Bɛt-Səwr, pa dzaslete ŋkɛ ba'a have nda mpa kavə kwele kwele. 66Ntake mbeli nyi mbe meleme ka'yɛwe nza kwelɛŋe ve, pa yɛte nda ke hɛ. Ama pa ŋkamte hɛ shave mbe meleme, pa ngərəhwe ŋkɛ ba'a beteyi ka sewajɛ mbe.
67Ma yɛ Zhonatan le ka sewajɛa ŋkɛ ne, nahe hɛ keghereŋenji mɛa ndərəa Zhɛnɛzarɛt. Ma masheke masheke te hendɛ ta ŋkwa ne, pa hɛ ntsehe te ŋwela ta Hasor. 68Wa nyi ka sewajɛa ka ghema kahende geva kase kezha mpa le hɛ te ŋwela. Ama nahe hɛ kesərəakɛ ka sewajɛ dzeyi hwa yɛ ghweme kezha wəmbə Zhonatan. Ma vəa ŋkwa nya dzeghwa ka sewajɛ te kema ta ŋkɛ ne, 69pa ka sewajɛ nyi tewəfərə shave mbe ŋkwa kewəfərə ta nci ba'a ghate mpa. 70Kweshaŋe ka sewajɛa Zhonatan hwɛnji, wəndə shɛ ketene we, deke mbeli nyi te ghəa ka sewajɛa ŋkɛ bake, yɛ Matatiyas, wəzege ta Absalom le Zhəwdas, wəzege ta Shalfi. 71Tagha gɛ, pa Zhonatan ŋkwahemte yɛ lekwesa ta ŋkɛ, pa kərəaghe kaləwə kənəa ghəa ŋkɛ ba'a səkwəte ghə. 72Kwa sebe ta ŋkɛ pa zhɛrete geva yitea mpa, pa hərəte hɛ ba'a pa hɛ hwɛnji. 73Ma kwa nakɛ ka sewajɛ nyi kewəfəyite Zhonatan nahe ŋkɛ kehərəte ŋkwa ne, pa hɛ zhɛneke geva kase shɛ ba'a pa hɛ kekate ka ghema hwa'a mbe ghedəkwəa nci nya mbe Kadɛs. Pa hɛ nzanji tagha. 74Ma vəa ŋkwa shɛ ne, gare 3.000 ka ghema nyi kempə. Kwa sebe ta ŋkɛ, pa Zhonatan zhɛneghe geva kadzembe Zhɛrəzalɛm.
Currently Selected:
1 Makabɛ 11: BEKDC12
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
La Bible en langue Kapsiki avec les livres deutérocanoniques © Alliance Biblique du Cameroun 2012.