1 Makabhewu 11
11
Pitolomewu nya VI a ngu logovedza mufumeli Alesandre
1Mufumeli wa Egipito, a di tshanganisa libutho nya nyimbi nya gutale ngudzu nga mafu nya fungu wa phwani ni dzingalava nya nyimbi nya dzingi, khu gikungo nya gudhumele mufumo wa Alesandre a wu wandra gasi gu wu pata ga uwo waye. 2Vbohide tigoni ga Siriya na gu ganela magana nya yadi nya gurule, vathu va madhoropani va di mu tulela malimba, va gu duga va mu khinga, kholu mufumeli Alesandre a di va rumide kharato, kha nga olu a nga bani nari sade waye.
3Aholu Pitolomewu, ga lidhoropa ni lidhoropa a belago, a di vega dzighadhi nya masotshwa yaye. 4Avbo a nga belago dhoropani ga Asidhodhi, va di mu nonedza nyumba nya miphaso ya Dhagoni na yi pfhungumudwe khu nilo. Asidhodhi ni mayigo yaye ya vbafuvbi gu di tshade marumbi basi, sirumbi na si mbambamede vbavbatshi, bambe nya ndzila na si wungedzedwe khu dzinyandra, sirumbi sa vale va nga songwago mulitungani. 5Va di embeledzela mufumeli satshavbo iso a nga girago Jonatane, na va gu pimisa gukhavo mufumeli a na goroga a girela likhulo Jonatane, aholu, mufumeli a di degula nyamba ganela gilo.
6Jonatane a dita dhoropani ga Dzope, a gu khinga mufumeli khu wuzundzo nya wukhongolo, va losana, va lala vbale wutshigu wowo. 7Khu vbale, Jonatane a di vbwelegedza mufumeli kala tsongoni wu ranwago pwani Elewutero, a vbedza a gu bwelela Jerusalema.#11:7 Khu gugira kharati, Jonatane a gu dwanela gutiyisa wupari ni Pitolomewu, ni gu mana guvhikedwa khuye, a di vbweta gambe guwonegisa ga va nya mayigo ni ga Vajudha nya dzipari dzaye, wuzundzo ni lisima a gu nalo mahoni ga mufumeli. 8Mufumeli Pitolomewu a di vegedzela kharati tshivba yaye madhoropani yatshavbo ya khogani kala ga lidhoropa la Selewusiya bambe ni yiphwa, na gu vinga mano nya guwugele mufumeli Alesandre.
9A di rumela sirumwa saye ga Dhemetriyo, guya mu embela, khavo: “Delu hi ta gira pwanano ha vavili, nyi na gu ninga gyanana gyangu nya nyamahegyane, a gu ngadza Alesandre, u dzega gi khala mwangadzi wago, kharato u na khala vbawufumutunu ga babe wago. 10Khu lisine, nyi ngu dzi laya kholu nyi mu ningidego gyanana gyangu, kholu uye a di vbweta gu nyi songa.” 11A di mu singedza kharati kholu a di gu vbisega khu gu dogorela gu mu wandrela mufumo waye. 12Khu gu hegisa, a diya dzega mwanaye ga Alesandre a mu ningela ga Dhemetriyo, a hambana ni Alesandre, a gu wonegisa kharato vathuni wulala waye.
13Pitolomewu a di bela Antiyokiya aya ambala gihugu nya wufumu wa Aziya; khu magirelo yoyo, a di khala ni sihugu sivili nya wufumu: Uwo wa Egipito ni uwo wa Aziya. 14Matshiguni yoyo, mufumeli Alesandre a di gu manegela mayigoni ya Silisiya kholu vathu va gipandre gile va di terekide va mu wugela. 15Aholu, na tivisidwe, a di wuya gasi guta dwana litunga ni Pitolomewu. Oyu a di duga ni masotshwa yaye a mu khinga, a gu bela khu tshivba ni tshivba a mu pala. 16Avbo Mufumeli Pitolomewu a nga bani nari vbakari nya gunengele khu gupala, Alesandre a di vboha Arabhiya gasi guya mana iyo wuthavelo, 17Aholu Muarabhi nya gupwani khu Zabhidhiyeli, a di pila ngolo wa Alesandre, a gu rumela hungo wakone ga Pitolomewu. 18Aholu hwane nya matshigu mararu, Pitolomewu nuye a difa, mitsawa nya masotshwa a nga vegedzela makhokholani, yi di dhumedwa yi gu sasedwa khu vathu va madhoropani ya vbafuvbi.
19Dhemetriyo, phede gufuma khu mwaga nya lizana ni livbandre na limwedo magumi ni livbandre na mivili (167).
Gu simama nya wudhumo wa Jonatane
20Khu matshigu yale, Jonatane a di tombanisa vama va Judheya gasi gu dhumela likhokhola la Jerusalema; khu gikungo gyogyo, Jonatane a di girisa makina nya nyimbi nya mangi ngudzu. 21Kha va nga hwela Vajudha nya gukari nya guvivbedwe khu monyo, a gu valala va vathu vawe, gu hongola ga mufumeli Dhemetriyo, vaya mu embeledzela gukhavo Jonatane a ngu randrela likhokhola. 22Mahungu yaya, ma di tadza mufumeli khu likhulo, a gu khuga a bela ndzilani a hongola kala aya vboha Pitolomayidha. Khiyoyo, a diya lovela lidangalila Jonatane a mu embela gukhuye a si dhumeli likhokhola, aholu ate gwaye khu guvbiredza dhoropani ga Pitolomayidha gasi guta bhula naye. 23Aholu, Jonatane, na pwide mahungu yaya, a di ruma gukhuye va simame gu hunga lirandrelo, a di hatha madhota nya gukari ni vaphasi nya mhamba, a gu dzi bedza mhangoni. 24A di phara parata ni ndralama ni guambala ni dzimbe dzisagwati nya dzingi, a gu hongola Pitolomayidha aya wonana ni mufumeli. A diya mana wuhigo mahoni gwaye. 25Khu lisine, ambari ulo vambe, nya vale va wugelago nayo wa tigoni gwawe, va nga simamago gu venga Jonatane ni gu mu thuledza, 26mufumeli a di mu phara gwadi kha nga idzo a nga bani a gu pharwa khidzo khu vafumeli va nga mu thangelago. A di mu khusedza mbeli ga madhota ni dzipari dzaye dzatshavbo. 27A di mu tiyisa avbo nya giemo gyaye nya muphasi nya khongolo nya mhamba, ni wuzundzo watshavbo a nga bani ari navo khu gale, a gu mu wona kha nga oyu wakone nya guphele ga dzipari dzaye dzatshavbo.
28Jonatane a di lomba ga mufumeli gukhuye a tshipise mikhupo tigoni ga Judheya ni ga sipandre sa siraru sa Samariya, a tumbisa gu mu ninga tengo nya mazana mararu dzitaleta gasi gu tshikedza mikhupo. 29Mufumeli a di dzumela a gu lovela lidangalila Jonatane a ganela khu mahungu yaya, khuye: 30“Mufumeli Dhemetriyo, ga ndriyangu Jonatane ni ga vathu va Judheya, nyi ngu mi suvela womi! 31Hi ngu mi rumelani lidangalila la limwedo hi li rumedego ga babe wathu, Lasiteni, li ganelago khu mahungu yanu, mu fela gu ma pimani nenu. 32Mufumeli Dhemetriyo, ga babe waye Lasiteni, nyi ngu gu suvela womi! 33Hi hungide gu girela wuhindzi litigo nya Vajudha, dzipari dzathu nya gutumbege, va yeyedzago monyo ni mapimo nya yadi ga ethu. 34Hi vegide gukhethu Judheya gwatshavbo ni sipandre sesi sa siraru, Aferema, ni Lidha ni Ramatayini si nga bani si gu lumba litigo la Samariya, olu si hambaniswe gasi si patwa ga litigo la Judheya. Satshavbo va fumago, si na lumba vale va ningelago miphaso nya dzimhamba Jerusalema. Va ngu tsetseledwa kharato mihengo nya gikhaba nya mihandro nya mafu ni eyi nya misimbo a nga bani a gu hengisa mufumeli khu mwaga ni mwaga. 35Kharato gambe, gukhugela olu, hi ngu va tsetselela yatshavbo yimbe mikhupo va nga bani va gu livba gwathu, nya nga gipandre nya likhumi nya munyu, ni dzifanelo nya mufumo va nga bani va gu hi livba. 36Eyi milayo hi hungago, gima kha yi na nga tshipiswa olu ambari ni myaga yi nga gutago. 37Khavbo avbo, girani tshivba nya gulovetele nayo yoyu wa wumowo, mu ningela ga Jonatane, gasi wu vbayegwe gigomoni nya guage, wulanga wu dzi kodzago gu wonwa khu vatshavbo.”
Jonatane a ngu phasedzela Dhemetriyo nya wuvili (II)
38Mufumeli Dhemetriyo, khu gu wona gukhuye tigoni gu dzidzide gu rula, ni gukhuye mwalo muthu a mu yeyisago, a di tshipisa mabutho nya nyimbi, a gu rumela masotshwa ma hongola magaya gwawe, a tshala basi ni vadwani vale nya gurengeledwe vatago khu sidwani sa vbavbandze. Magirelo yaya ma di swihadza masotshwa yatshavbo ma nga thumelago vavelegi vaye. 39Khavbo, Trifoni, a nga bani a gu lumba khu gale tsawa wa Alesandre, khu gu wona gukhuye libutho latshavbo nya masotshwa li di gu vbenyavbenya li wugela Dhemetriyo, a diya vbwetedzela Imalikuwe, Muarabhi a nga wundzago Antiyoko, gyanana nya lidzaha gya Alesandre. 40A di gurumedza Imalikuwe gu mu ninga lidzaha gasi guya mu pharisa ndronga nya wufumu wa babe waye. A di mu embeledzela satshavbo iso a nga girago Dhemetriyo, ni edzi masotshwa yaye ma mu wugelago khidzo, khade iyo matshigu nya mangi.
41Gikhati gyogyo Jonatane a di lomba mufumeli Dhemetriyo gu dusa dhoropani ga Jerusalema masotshwa ma guromo likhokholani ni aya ma guromo ga mambe makhokhola, kholu ma ngu vengelela Israyeli. 42Dhemetriyo a di hakha Jonatane, khuye: “Kha nyi na nga hegela basi gu gira iso u nyi lombago, aholu nyi na gu tadza khu wuzundzo uwe gumogo ni vathu vago avbo li na vbohago litshigu lakone. 43Olu nyi ngu gu lomba, wa gu dzi kodza gu nyi girela wuhindzi u nyi rumela vama nya gukari va ta nyi phasedza, kholu masotshwa yangu ma nyi digide.”
44Jonatane a di rumela khu guvbiredza Antiyokiya magumararu mazana (3.000) vama nya tshivba, va nga ya nengedzisa ngudzu mufumeli khu gu vboha gwawe. 45Vathu va dhoropani khu sayo wawe nya guningane lizana ni magumavili magumi mazana (120.000) vathu, va di duga va ya wusa pfilupfilu tendrelani wa vbakari nya lidhoropa, va zama gu songa mufumeli. 46Uye a di thavela nyumbani nya mufumo, aholu vathu va di tshika dzindzila dzatshavbo dza dhoropani, li di phela litunga. 47Khavbo avbo, mufumeli a di ramba Vajudha guta mu phasedza, avo va di ta mu randrela, va vbedza va swayega dhoropani gwatshavbo, va gu songa litshigu lolo lizana magumi mazana (100.000) vama. 48Va di rotha lidhoropa, va gu phanga silo nya gutale ngudzu litshigu lolo, va vbanyisa mufumeli. 49Vathu va vbanyago dhoropani va di wona nya gukhavo Vajudha khavo va fumago dhoropani, va gu gira gugola gwawe, va di vbela tshivba, va gu lomba mufumeli, khavo: 50“Hivbe gurula, gira gukhuwe Vajudha va hegise gu hi dwanisa ni gu dwanisa lidhoropa lathu.”
51Va di vega matshari vbavbatshi, va gu gira pwanano. Vajudha va di bwelela Jerusalema na va rwade phango nya wungi, na va tade khu wudhumo mahoni ga mufumeli ni vathu vaye. 52Dhemetriyo a di simama gu khala vbagikhalotunu nya wufumu waye, litigo latshavbo li di vbanya gurulani mbeli gwaye.
Jonatane a ngu simama gudugelela mulitungani
53Aholu, mufumeli kha nga landrisa gisambanyo gyaye, a di hambana ni Jonatane, a si mu bweledzeli gambe wuwadi khu wuwadi. Aholu, a di mu girela guvivba. 54Khu hwane nya esi si nga dugelelago, Trifoni a di vboha gumogo ni lidzaha Antiyoko, uye a ngata wumbedwago gu khala mufumeli, a ambala hari nya wufumu.
55Masotshwa yatshavbo aya Dhemetriyo a nga ma dusago thumoni, ma diya dzi pata ga Trifoni ma gu wugela Dhemetriyo, ma mu gurumedza guthava na padwe. 56Trifoni a di wandra dzindzofu, a gu dzega lidhoropa la Antiyokiya. 57Lidzaha Antiyoko a di lovela Jonatane a mu embela, khuye: “Nyi ngu gu tiyisa thumoni kha nga muphasi nya khongolo nya mhamba ni muthangeli nya sipandre sa sina. Nya gu vbweta gukheni u khale pari ya mufumeli.” 58A di mu rumela dzikhali ni sombo nya ndralama, a gu mu dzumedzisa gu sela khu sikombe nya ndralama, ni gu ambala mwendra nya giwunguwungu ni gu hunga lisindra nya ndralama. 59Gudiga nya isoso, a di vega ndriyaye Simoni wulanga nya gufumele, kha nga mwamangulu nya gipandre gyatshavbo nya litigo, gukhugela Esikadha ga Tiro kala vbinganoni ni Egipito.
60Khavbo avbo, Jonatane a di duga a gu tsemakanya litigo la bambe ni tsongo a gu gimbila khu lidhoropa ni lidhoropa. Dzinyimbi dza Siriya dzi dita patana naye dzi gu hengela naye gu dwana. Avbo a nga vbohago Esikaloni, vathu va dhoropani va di duga vata mu hakha khu wuzundzo nya wukhongolo ngudzu. 61Khiyoyo a di hongola kala Gaza, iyo va ngaya mu segela malimba; aholu uye a di li randrela, a li vbisa ni gu phanga mayigo ya dzibambe gwaye. 62Khavbo avbo, vavbanyi va Gaza va di mu lomba gurula, va dzumedziswa, aholu, Jonatane a di mola sanana sa vathu nya guthavisege va tigoni, a gu si vbagela si yiswa Jerusalema. Khu gulandrela, a di gimbilagimbila a vboha kala Dhamasiko.
Litunga la Dhemetriyo
63Jonatane a di tiviswa mahungu nya gupwani vathangeli nya dzinyimbi dza Dhemetriyo, va vbohide dhoropani ga Kadesi, tigoni ga Galileya ni masotshwa nya tshivba ngudzu khu gikungo nya guvbwete gu mu dusa vbagikhalotunu gwaye nya wufumeli. 64Jonatane a di tshiya ndriyaye Simoni tigoni, a gu khuga a va yela.
65Simoni a diya ghova na gu wona mbeli lidhoropa la Bheti-Suri a di dwana matshigu nya gulaphe, a li randrela. 66Khu guhegisa, vavbanyi va mule va di mu lomba gurula. Uye a di va dzumela, aholu a di va tutumisa dhoropani, a li wandra a gu vega umo masotshwa yaye.
67Jonatane ni masotshwa yaye, va diya zumba vbafuvbi ni litsiva la Genezari, na gu ngari dzimindru ngudzu, a di bela panini ga Hasori. 68A di tedwa khu talo nya masotshwa ya va nya mayigo, va nga belago panini, hwane nya gu bani na va vegedzede sikwata nya masotshwa mu sigomoni si riyela. Avo va di thangide mbeli, gikhati 69va nga dugago khu gusihalani gwawe, avo va nga bani na va sihade musigomoni, vata dwana litunga. 70Vama vatshavbo nya nyimbi ya Jonatane va di thava, vbafuvbi gwaye gu di tshala basi Matatiya, mwamana wa Abhisalamo, ni Judha, mwamana wa Kalifi, vathangeli nya vadwani nya nyimbi. 71Jonatane a di tala khu guswihala, a gu pferula guambala gwaye, a dzi phorodzela kudzudzwane khovbeni, a gu gira nombelo. 72A di khuga khu vbale, a gu pheledza nyaluphye gu dwana ni valala, a gu va pala a va phalalegisa.
73Avbo va nga wonago esi, vadwani nya nyimbi va nga bani va mu digide va phalalega, va di wuya gambe gwaye vata dzi pata, khu kharato, na va patanide gumogo vatshavbo, va di landra valala, va gu va lundra kala Kadesi, iyo wu nga bani wu romo wughovelo wawe, va diya zumba iyo. 74Litshigu lolo, gu difa gipimo nya magumararu mazana (3.000) va nya mayigo. Khavbo avbo, Jonatane a di bwelela Jerusalema.
Currently Selected:
1 Makabhewu 11: BGG2014
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Gitonga DC Bible © Bible Society in Mozambique, 2014.