Mateo 13
13
Jesúcã oteribasocʉmena queore wederigue
(Mc 4:1-9; Lc 8:4-8)
1Tibʉrecorena Jesús cʉ̃cã niãriawire witiwa upatara tʉsaropʉ wa, topʉ eanuãwĩ. 2Basoca pajʉ cʉ̃ cʉtiro neãpojeañerõcã cʉ̃rẽ dairo ti buemasĩña maniñerõcã ĩñagʉ̃ doriacũmuãpʉ mʉãsãwa eanuãwĩ. Nipetira basocape ditatuparigʉpʉ pʉtʉanʉcã, nucũwã cʉ̃cã buerere tʉoradara. 3Tairo tigʉ Jesús paje queoremena cʉ̃jãrẽ abiro ĩ buewi:
—Ĩcʉ̃ oteribasocʉ cʉ̃ye otecapere wesepʉ wẽbategʉ wagayugʉ. 4Cʉ̃cã otecapere wẽbatewʉmʉãñerõcã ĩcãye ma tʉsaropʉ ñayuro. Miniãpe topʉ ñariguere ea tiere yacõãmocãyura. 5Apeye ti otecape ʉ̃tãperi watoapʉ pẽrõgã dita cʉtiropʉ ñacũmuyuro. Tocã ʉsemenirõgã ditaro cʉtiñerõcã tie otecape mata wisocoyuro. 6Buri muĩpʉ̃ asimʉãtiremena tie nʉcõrĩ pupeapʉ wisãwaheriarigue ninirõ, oco bopoa, mata ʉsaduiwasuyuro. 7Apeye otecapepe pota watoapʉ ñacũmuyuro. Potape tie oterepere wicametʉawʉmʉã sĩãmocãyuro. 8Apeye otecaperipe ñurõ ʉseariditarope ñacũmuyuro. Tiepe ñurõ wi bʉtiwʉmʉã dicacʉtiyuro. Ĩcãpãwõrĩ cienperi, apepãwõrĩ sesentaperi, apepãwõ treintaperi dicacʉtiyuro. 9Mʉjã yʉcã wederere tʉore wado tʉoherimocãña. Ñurõ tʉoya ―ĩwĩ Jesús.
Jesúre cʉ̃ bueracã “¿dairo tigʉ queoremena bueri mʉ?” ĩ sãĩñarigue
(Mc 4:10-12; Lc 8:9-10)
10Siro ʉ̃sã cʉ̃ buera cʉ̃ cʉtiropʉ wa cʉ̃rẽ “¿dairo tigʉ basocare queoremena bueri?” ĩ sãĩñawʉ̃. 11Jesús ʉ̃sãrẽ yʉwi:
—Manigʉ̃ cʉ̃yarare dotire nirẽrẽ sʉgueropʉ masĩñamaniriguere mʉjãrẽ masĩñerõcã yawí. Cʉ̃jãpere cʉ̃rẽ wedewõherare tiere masĩñerõcã tiheriwi. 12Yʉcã buerere tʉo wedewõrãrẽ Manigʉ̃ tʉomasĩrẽrẽ sotoa nʉninemogʉagawi.
Tairo tira pairo masĩrẽ cʉoragawa.
Buri ãpẽrã yʉcã buerere tʉorugaherijomocãrãpere Manigʉ̃ cʉ̃jãcã masĩmoãriguegãpʉrena emapetimocãgʉagawi.
13Atiere tigʉra yʉ cʉ̃jãrẽ queoremena bue. Yʉcã tirere ĩñacaperacãrã ĩñamasĩherigawa. Yʉcã wederere tʉocaperacãrã tʉomasĩherigawa. 14Isaíacã “tairo waroacu” ĩ ojarigue cʉ̃jãmenarã queoro waro ya. Abiro ojarigʉ niwĩ:
«Ãnijã basocare abiro ĩ wedegʉ waya:
Mʉjã Manigʉ̃ye maquẽrẽ pajeri tʉocaperacã icãta tʉomasĩheriga.
Cʉ̃ye maquẽrẽ pajeri ĩñacaperacã icãta “tairo ĩrugaro tiga” ĩ ĩñamasĩheriga.
15Atimacã macãrã ñurĩ yeripũna cʉoherinirã
Manigʉ̃yere tʉorugahera cʉ̃jãya camuperire biare cʉowa.
Capericãrẽ biare cʉomocãwã.
Tora abiro cʉonirã yʉre acõbore sãĩmasĩheriwa. Cʉ̃jãcã ñurõ wãcũ yʉre acõbore sãĩñerõcãpʉare yʉ cʉ̃jãrẽ acõbo, cametʉoboga»#Is 6:9-10.
ĩ ojarigʉ niwĩ Isaías.
16Tairo ĩgʉ̃rã ʉ̃sã cʉ̃ buerapere abiro ĩwĩ:
—Mʉjãpe ʉseaya. Manigʉ̃ mʉjãrẽ ñurõ wañerõcã yawí. Tairo tira yʉcã tirere ĩñarã ĩñamasĩ. Yʉcã wedere tʉora tʉomasĩ. 17Yʉ mʉjãrẽ atiere diamacãrã wede. Sʉgueropʉmacãrã pajʉ Manigʉ̃ye quetire wedesʉgueribasoca ĩñerõcã ãpẽrã basoca ñurã niriaracã atiere mʉjãcã marĩcʉoro ĩñarẽrẽ bʉtoro ĩñarugamiriara niwã. Ĩñarugacaperacãrã ĩñaheririara niwã. Mʉjãcã marĩcʉoro tʉorere bʉtoro tʉorugamiriara niwã. Tʉorugacaperacãrã tʉoheririara niwã.
Oteribasocʉmena queore wedeariguere Jesúcã “abiro ĩrugaro ya” ĩ wederigue
(Mc 4:13-20; Lc 8:11-15)
18”Mʉjã ñurõ tʉoya. Yʉcã oteribasocʉmena queore wedearigue abiro ĩrugaro ya: 19Ĩcʉ̃ basocʉ Manigʉ̃ye quetire tʉocapeicã tiere icãta tʉomasĩhegʉ otecape mapʉ ñariguera abiro ñawĩ. Tie quetire tʉoariasiro cʉ̃cã tʉosãmoãriguegãrẽ wãtĩã nirũpʉ̃pe wati tiere cʉ̃rẽ emapetimocãgawi otecape mapʉ ñariasiro miniã wati tiere yacõãriarora abiro. 20Ãpĩ Manigʉ̃ye quetire tʉogʉ ñurõ ʉsearemena tʉogawi. Cʉ̃ otecape ʉ̃tãperi watoapʉ ñariguera abiro ñawĩ.
21”Cʉ̃cã tora abiro ʉsearemena tʉoariasiro ĩcãdiamacãrã wedewõrucũherigawi. Pẽrõgãsiro cʉ̃cã Manigʉ̃yere tʉorugare wapa ãpẽrã cʉ̃rẽ ñañarõ tirugañerõcã ĩñagʉ̃ o ñañarõ cametʉanigʉ̃ mata tiere piticõãmocãgawi otecape ʉ̃tãperi watoapʉ ñariasiro ñurõ wimi ditarocã ʉsemeniñerõcã nʉcõrĩ pupeapʉ wisãwaheri ʉsaduiwariarora abiro. 22Ãpĩ Manigʉ̃ye quetire tʉogʉ ñurõ tʉogawi tʉogʉpʉa. Cʉ̃ otecape pota watoapʉ ñariguera abiro ñawĩ. Buri cʉ̃ ñurõ tʉoarigʉ nicapeicã õpemena atibʉreco maquẽpere bʉtoro ʉgaripea bʉere paje cʉorugarepere wãcũgawi. Tairo tigʉ tiepere wãcũnʉnʉnigʉ̃ Manigʉ̃ye quetipere acõbomocãgawi otecape pota watoapʉ ñarigue ñurõ wirosiro potape wicametʉawʉmʉã tiere sĩãriarora abiro. Tairo tiro tiecã dica nʉniheririarora abiro cʉ̃cã dicamanigʉ̃rã abiro nigawi. 23Buri ãpĩpe Manigʉ̃ye quetire tʉogʉ tiere ñurõ tʉomasĩgawi. Cʉ̃ otecape ñurõ ʉseariditaropʉ ñacũmuriguera abiro ñawĩ. Cʉ̃ ñurõ tiere tʉomasĩgʉ̃ ninigʉ̃ Manigʉ̃cã dotirere queoro yʉquetatugawi otecape ditaro ñurõ ʉsearopʉ ñarigue wi bʉtiwʉmʉã ĩcãwõ cienperi, apewõ sesentaperi, apewõ treintaperi dicacʉtiriapãwõrĩrã abiro ―ĩwĩ Jesús.
Jesúcã trigo oterigue watoa ta ñañarẽ wiremena queore wederigue
24Jesús tiere wedetuwa apeye queoremena basocare abiro ĩ wedenemowĩ:
—Manigʉ̃cã cʉ̃yarare dotire ĩcʉ̃ basocʉ cʉ̃ya wesepʉ otecape ñurẽrẽ oteyoriguera abiro ña. 25Ĩcã ñamimena nipetira canirĩwatoa cʉ̃rẽ ĩñatutiribasocʉ wesepʉ ea, trigore otearigue watoapʉ ñañarẽ otecapere otecũmocã warisuagawi. 26Siro trigo wiwʉmʉã, popi, dicacʉtiga. Cʉ̃rẽ padedecotera tiere ĩñarãpʉ tie trigo watoare ta ñañarẽ wiariguecãrẽ ĩñagawa. 27Tiere ĩñarã cʉ̃jã tiwese nirũpʉ̃ cʉtiropʉ wa abiro ĩgawa: ‘¿Nirũpʉ̃, dairo tiro mʉya wesepʉre ñurĩperi wadorena oteyoariasiro nicapetacã ñañarẽ tacã wiayuri?’ ĩgawa. 28Cʉ̃jãcã tairo ĩñerõcã tʉogʉ ‘Ĩcʉ̃ ĩñatutiribasocʉ niãtiyi tie ñañarẽ tare otegʉ’ ĩ yʉgawi. Tairo ĩñerõcã padedecoteribasoca cʉ̃rẽ sãĩñagawa tamʉ: ‘¿Topʉare mʉ ʉ̃sãrẽ tie tare tasecõãrã wañerõcã bogari?’ ĩgawa. 29Cʉ̃pe cʉ̃jãrẽ ĩgawi: ‘Niheriga. Tasecõãherimocãña. Mʉjã tiere tasewecõãrã trigopʉrena wũãcõãboga. 30Buripe pẽrõ yueya marĩcʉ̃ tie ñañarẽ ta trigomenarã bʉtimocãro pʉ tie trigo dicacã bʉtituwariwatoapʉ. Trigocã queoro bʉtituajearemena baunirõ padederibasocare “abiro tira waya” ĩcogʉda: “Ñañarẽ tare wũãsoco, tiere upadotori siaya, pecamepʉ soeyoatora abiro. Tairo tituwarapʉ trigopere seya tiere yʉcã quenoriwipʉ quenorãdara” ĩgʉacu’ ĩgawi ―ĩ wedewi Jesús.
Jesúcã mostaza capemena queore wederigue
(Mc 4:30-32; Lc 13:18-19)
31Jesús apeye queoremena basocare abiro ĩ wedenemowĩ tamʉ:
—Manigʉ̃cã cʉ̃yarare dotire ĩcʉ̃ basocʉ mostaza capegãrẽ cʉ̃ya wesepʉ newa oteyoriasiro warora abiro ña. 32Mostaza cape nipetire otecape docagã pẽrĩcapegã nicametʉanʉcãcaperocã bʉtiropʉ apeye oteyucʉsotoape pairigʉ waga. Tairo tira miniãpʉra tigʉ dʉpʉripʉre ea cʉ̃jãya sutire suagawa ―ĩwĩ Jesús.#13:32 Manigʉ̃cã cʉ̃yarare nirũpʉ̃ nirẽ pẽrĩcaperogã tirora abiro socoga. Siro pairigʉ bʉtiwʉmʉãriarora abiro nipetiropʉ cʉ̃ye queti sesasuroacu. Tairo ĩñerõcã pajʉ cʉ̃yere wedewõwʉmʉãrãgawa ĩgʉ̃ tairo ĩyugʉ Jesús.
Jesúcã panrẽ pumasãñerõcã tiremena queore wederigue
(Lc 13:20-21)
33Siro tamʉ apeye queoremena basocare wedenemowĩ:
—Manigʉ̃cã cʉ̃yarare dotire panrẽ pumasãñerõcã tirera abiro ña. Ĩcõ nomiõ panrẽ tigodago pẽrõgã tiere trigopocare itiabapa posãriguere camejiayugo tibʉrʉa niãriabʉrʉare bʉti pumasãrõ ĩgõ ―ĩwĩ Jesús.#13:33 Tora abirora Manigʉ̃cã ʉmʉãwesepʉ cʉ̃yarare dotire nipetiropʉ sesaroacu ĩgʉ̃ tairo ĩwĩ Jesús.
“Jesús basocare queoremena wado wedeicãwĩ” ĩ wedere
(Mc 4:33-34)
34Jesús basocare atie nipetirere buegʉ queoremena wado bueicãwĩ. Tie manirõ icãta bueheriwi. 35Cʉ̃cã tairo tiremena Manigʉ̃ye queti wedesʉgueribasocʉ ojariarora abiro queoro waro tiwʉ. Abiro ojarigʉ niwĩ:
«Queoremena wado basocare wedegʉacu.
Tiemena wedegʉ yʉcã atibʉrecore tiriawatoapʉmena
masĩyoya maniriguere wedegʉda»#Sal 78:2.
ĩ ojarigʉ niwĩ.
Trigo oterigue watoa ta ñañarẽ wiremena queore wedeariguere Jesúcã “abiro ĩrugaro ya” ĩrẽ
36Jesús basocare uitʉoco wipʉ sãwawi. Cʉ̃cã sãwañerõcã ĩñarã ʉ̃sã cʉ̃ buera cʉ̃ cʉtiropʉ sãwa cʉ̃rẽ ĩwʉ̃:
—Trigo oterigue watoa ñañarẽ wiremena mʉcã queore wedeariguere ʉ̃sãrẽ ‘abiro ĩrugaro ya’ ĩ wedeya ―ĩwʉ̃.
37Cʉ̃ ʉ̃sãrẽ yʉwi:
—Yʉ Nipetira Sõwʉ̃rã tiwese nirũpʉ̃ otecape ñurẽrẽ oterigʉra abiro nigʉ̃ ña. 38Wesepe atibʉrecora abiro nirõ ña. Ñurẽ otecapepe Manigʉ̃ pũnarẽ ĩrõ ya. Otecape ñañarẽ wiriguepe wãtĩã nirũpʉ̃yarare ĩrõ ya. 39Ĩñatutiribasocʉ wesere otecape ñañarẽ oterigʉre wãtĩã nirũpʉ̃rẽ ĩrõ ya. Trigocã bʉtituajearemena tie trigore sere atibʉreco petiatibʉrecore ĩrõ ya. Ĩñerõcã trigore seribasoca Manigʉ̃rẽ wedecoteribasocare ĩrõ ya. 40Ta ñañarẽrẽ wũãcõã pecamepʉ soecõãriarora abiro waroacu atibʉrecocã petiro eañerõcã. 41Yʉ Nipetira Sõwʉ̃ yʉre wedecoterare ticogʉacu. Cʉ̃jã Manigʉ̃cã cʉ̃yarare dotiropʉ nirãrẽ ñañarẽ tirecʉtirare ĩñerõcã ãpẽrãrẽ ñañarẽrẽ tiñerõcã tirare wũãcõãrãrã abiro cʉ̃jãrẽ neõrãgawa. 42Neõtuwa cʉ̃jãrẽ petiheri pecamepʉ cõãmocãrãgawa. Topʉ pũniyora opire bacadio otiroagawa. 43Manigʉ̃cã borora abiro cʉ̃cã dotirere tirape, marĩ Pacʉcã nirõpʉre bʉrecomacʉ̃ muĩpʉ̃rã abiro asibateroagawa. Mʉjã atiere tʉore wado tʉoherimocãña. Ñurõ tʉoya.
Jesúcã pairo wapacʉtiremena queore wederigue
44Jesús abiro buenemowĩ:
—Manigʉ̃cã cʉ̃yarare dotire ĩcʉ̃ ĩcãditapʉ wapacʉtirere yacũriguera abiro ña. Ãpĩ cʉ̃cã topʉ yacũãriguere bʉagawi. Cʉ̃cã bʉariguere bʉtoro bonigʉ̃ tiere upatuti topʉra yacũmocãgawi tamʉ. Tairo tigʉ ʉsearemena wa nipetire cʉ̃cã cʉoariguere ãpẽrãrẽ duapetimocãgawi. Cʉ̃cã dua wapatariguemenapʉ tiditare wapatinemocãgawi.
Jesúcã “perla” wamecʉtiripe, wapapacaripemena queore wederigue
45”Apeye Manigʉ̃cã cʉ̃yarare dotire ĩcʉ̃ duacamesãrĩbasocʉ perla wapacʉtiriperire wapatigʉdagʉ amawõnorigʉra abiro ña. 46Cʉ̃ tiere amagʉ̃ ĩcãpe pairo wapacʉticametʉanʉcãrĩpere bʉagawi. Tipere bʉtoro bonigʉ̃ nipetire cʉ̃cã cʉoariguere duagʉ wagawi. Tairo tinigʉ̃pʉ cʉ̃cã dua wapatariguemenapʉ tipere wapatinemocãgawi.
Jesúcã bapigʉmena queore wederigue
47”Ĩñerõcã Manigʉ̃cã cʉ̃yarare dotire wai ñerĩgʉ bapigʉra abiro ña. Upatarapʉ docañocoñerõcã wai nipetiri wãmerẽ ñega. 48Bapigʉre wai dadañerõcã ĩñarã wai sĩãrĩbasoca ditatuparigʉpʉ wejemawa waire besegawa. Ñurã waire cʉ̃jãya piseripʉ sesãgawa. Ñañarãpere cõãmocãgawa. 49Atibʉreco petiñerõcã anorã abirora waroacu. Manigʉ̃rẽ wedecotera atiditapʉ watiroagawa basoca ñurãrẽ merĩã, ñañarãcãrẽ merĩã dicawocũrã watira. 50Dicawotuwa ñañarãrẽ yatiheri pecamepʉ cõãrãgawa. Topʉ pũniyora cʉ̃jãya opire bacadio otiroagawa ―ĩwĩ Jesús.
Jesúcã sʉguero maquẽpʉ buerere, mama buerecãrẽ wederigue
51Siro Jesús ʉ̃sãrẽ sãĩñawĩ:
—¿Atie nipetire yʉca wederere mʉjã tʉomasĩãrĩ?
—Ʉ̃ʉ̃, ʉ̃sã tʉomasĩãwʉ̃ ―ĩ yʉwʉ.
52Ʉ̃sãcã tairo ĩ yʉñerõcã cʉ̃ ʉ̃sãrẽ ĩwĩ:
—Ĩcʉ̃ Moisécã ojariguere bueribasocʉ, Manigʉ̃cã cʉ̃yarare dotire maquẽrẽ bueyorigʉ, ĩcʉ̃ wi nirũpʉ̃rã abiro ñawĩ. Tairo tigʉ tiwipʉ cʉ̃cã quenoriguere, bʉcʉniguẽ wapacʉtirere, mama wapacʉtirere newiocogʉra abiro sʉgueropʉ maquẽ buerere, mama buerere ñurõ masĩrẽmena buegʉagawi ―ĩwĩ.
Jesús cʉ̃yamacã Nazaretpʉ coepʉtʉarigue
(Mc 6:1-6; Lc 4:16-30)
53Jesús atie queorere wedetuwagʉra tore warisuawi. 54Cʉ̃cã masãriaditapʉ eawagʉ judío basocacã neãporiwipʉ basocare buesocowi. Cʉ̃cã buemasĩrẽmena cʉ̃jãrẽ bueñerõcã cʉ̃ye tutuaremena tiẽñoñerõcã ĩñarã, ĩñamaniã cʉ̃jãbasurupe came ĩwã:
—¿Nopʉ bueyuri ãni tocãrõ masĩrẽmena buegʉdagʉ? ¿Dairo ti tutuarere ñeyuri tiẽñorẽrẽ timasĩgʉ̃dagʉ? 55¿Ãni taboa padederibasocʉ macʉ̃merã ñarĩ? ¿Cʉ̃ paco Maríamerã ĩñerõcã cʉ̃ baira Santiago, José, Simón, Judajãmerã ñarĩ? 56Nipetira cʉ̃ baira nomiãcã atimacãrã marĩmena ñawã. ¿Topʉare cʉ̃ marĩrã abiro nicapeicãrã nopʉ bueyuri tocãrõ masĩrẽmena bue, tutuaremena tiẽñomasĩgʉ̃dagʉ? ―ĩwã.
57To macʉ̃ cʉ̃cã nirẽ wapa cʉ̃rẽ wedewõrugaheriwa. Tairo tigʉ Jesúpe cʉ̃jãrẽ ĩwĩ:
—Ĩcʉ̃ Manigʉ̃ye queti wedesʉgueribasocʉre nipetiro macãrãpʉrena ñurõ wedewõgawa. Buri cʉ̃ya ditaro macãrãjorope, cʉ̃yawi macãrãjorope icãta cʉ̃rẽ wedewõherigawa ―ĩwĩ.
58Tairo tigʉ Jesús cʉ̃jãcã cʉ̃rẽ wedewõheriñerõcã ĩñagʉ̃ tore cʉ̃cã tutuaremena paje tiẽñoheriwi.
Currently Selected:
Mateo 13: yui
Highlight
Share
Copy

Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
© 2026, SIL Global. All rights reserved.