Marka 12
12
1 # Iz 5,1‐2 Na zakończenie powiedział im#Tzn. arcykapłanom, uczonym w Piśmie oraz przywódcom ludu. taką przypowieść:
— Pewien człowiek założył winnicę # Por. Iz 5,1‐7. Ta przypowieść Jezusa jest mocno skondensowaną historią Izraela, w której właściciel posiadłości reprezentuje samego Boga, winnicą jest naród żydowski, dzierżawcami – przywódcy religijni, a kolczastym żywopłotem – Prawo Mojżeszowe. Sługami właściciela są prorocy, a synem – Jezus Chrystus. . Jej granice zabezpieczył kolczastym żywopłotem. Następnie wykopał dół pod tłocznię i wzniósł wieżę strażniczą, w której mogli nocować najemni robotnicy sezonowi. Winnicę tę wydzierżawił okolicznym rolnikom i wyjechał. 2Gdy nadszedł czas zbiorów, wysłał do nich swego sługę, by odebrać część plonów jako czynsz należny za dzierżawę#W czasach antycznych zapłata w naturze była najpowszechniejszym sposobem regulowania należności za dzierżawę gruntów.. 3Dzierżawcy jednak brutalnie pobili tego sługę i odesłali z niczym. 4Wtedy właściciel wysłał do nich innego sługę. Lecz dzierżawcy tego również sponiewierali i ranili ciężko w głowę. 5#2 Krn 24,21; Ne 9,26; Mt 23,34‐37; Dz 7,52; 1 Tes 2,15Wysłał więc jeszcze innego sługę, którego zabili. Podobnie postępowali z kolejnymi jego sługami – jednych bijąc, a innych mordując. 6#Rdz 22,2; Mt 3,17; Rz 8,3; Ga 4,4; 2 P 1,17W końcu postanowił wysłać do nich swego umiłowanego syna, licząc, że tego uszanują. 7Jednak owi dzierżawcy powiedzieli sobie: „To jest dziedzic. Zorganizujmy się razem i zabijmy go, a dziedzictwo będzie nasze”. 8#Hbr 13,12Chwycili więc go i zamordowali, a ciało wyrzucili poza winnicę. 9Co według was uczyni właściciel winnicy, gdy wróci?
— Wygubi złych dzierżawców, a winnicę odda w użytkowanie innym — odpowiedzieli.
— 10#Mt 21,42; Dz 4,11; Rz 9,33; Ef 2,20; 1 P 2,5‐7Dobrze powiedzieliście. Dlaczego więc nie rozumiecie, co znaczą te słowa Pisma:
Kamień, którym wzgardzili budowniczowie,
stał się głównym kamieniem spajającym.
11 # Mt 21,42; Dz 4,11; Rz 9,33; Ef 2,20; 1 P 2,5‐7 Za sprawą PANA to się wydarzyło,
On na naszych oczach dokonał tego cudu!? # Por. Ps 118,22 oraz przypis do Ef 2,20. Zgodnie z kontekstem tym kamieniem jest Jezus Chrystus. Na Nim zostanie wzniesiony Nowy Przybytek Boga, którym będzie lud składający w Nim swoją ufność i nadzieję. .
12 # Mt 14,5; Mk 11,18; Łk 22,2 Wtedy zrozumieli, że ta przypowieść była o nich. Zawrzeli więc gniewem i szukali sposobu, jak by Go pojmać. Bojąc się jednak tłumu, chwilowo odstąpili od Niego.
Zgromienie koniunkturalizmu okrywanego płaszczykiem religijności
(Mt 22,15‐22; Łk 20,20‐26)
13 # Mk 3,6 Nieco później przywódcy religijni wysłali do Jezusa grupę ludzi złożoną z faryzeuszy i popleczników Heroda#Był to niezwykły i bardzo zaskakujący mariaż. Faryzeusze bowiem byli zaciekłymi przeciwnikami Heroda i jego popleczników zwanych herodianami. Te dwa ugrupowania pozostawały w ciągłych antagonizmach. Faryzeusze uważali, że jedynie Bóg jest prawdziwym królem Izraela (teokratyzm państwowy), a każdy Żyd jest Jego poddanym. Dlatego wg nich podatek pogłówny powinien być płacony jedynie do świątyni, a nie roszczącemu sobie do tego prawa Rzymowi. Kwestia ta rozpalała żydowskie nastroje narodowo‐religijne. Herodianie z kolei reprezentowali interesy cesarza rzymskiego, któremu Żydzi musieli płacić podatki. Reprezentując króla Heroda, który de facto był wasalem Rzymu, mieli prawdopodobnie specjalne uprawnienia, na których podstawie mogliby aresztować Jezusa, gdyby wypowiedział się w jakikolwiek sposób przeciwko władzy Rzymu., by przyłapali Go na jakiejś wypowiedzi. 14Gdy przyszli do Jezusa, powiedzieli:
— Nauczycielu, wiemy, że jesteś prostolinijny i w prawdzie nauczasz życia według Bożej woli#Dosł. „nauczasz Bożej drogi”.. Widzimy też, że nikogo nie faworyzujesz, ponieważ nie kierujesz się żadnymi zewnętrznymi pozorami. Powiedz nam zatem, tak zupełnie szczerze, czy – według Ciebie – podatek pogłówny#Rzymianie pobierali trzy rodzaje podatków: (1) podatek gruntowy (dziesiątą część wyprodukowanego ziarna i piątą część oliwy i wina); (2) podatek dochodowy w wysokości 1% całego dochodu danego człowieka oraz (3) podatek spisowy (pogłówny). Faryzeusze spytali Jezusa o ten ostatni rodzaj podatku, gdyż to on wywoływał największe kontrowersje u przeciętnego Żyda i był przyczyną kilku powstań żydowskich. należy się Cezarowi#Imię „Cezar” przybierali kolejni władcy imperium rzymskiego, aż stało się później zwyczajowym określeniem „cesarz”., czy nie? Mamy go płacić czy nie?#Judea w tamtych czasach znajdowała się pod okupacją rzymską. Pytanie o płacenie podatku pogłównego Cezarowi było pułapką zastawioną na Jezusa. Gdyby odpowiedział, że należy go płacić, naraziłby się na utratę sympatii tłumów. Gdyby stwierdził, że nie należy go płacić, zostałby oskarżony o wystąpienie przeciwko władzy zaborców i aresztowany jako wichrzyciel. Taki też był cel faryzeuszy..
15Lecz Jezus, rozpoznając ich podstęp, rzekł:
— O, jakże wielkimi hipokrytami jesteście, starając się podejść # Gr. peiradzo – słowo często tłumaczone jako „test”, „próba” czy „pokusa”. W języku myśliwskim opisywało pułapkę, a dokładnie rzecz biorąc, zapadkę potrzasku zastawianego przez kłusowników na zwierzynę. mnie w taki sposób! Skoro jednak chcecie otrzymać odpowiedź, pokażcie mi denara # Wymiarem podatku pogłównego był właśnie jeden denar (równowartość jednej dniówki pracy robotnika rolnego). .
16Kiedy podali Mu denara, spytał:
— Czyj wizerunek i tytuł są umieszczone na tej monecie? # Rzymskie denary nosiły na sobie wizerunki tych cesarzy, za których czasów były bite. W tym przypadku na monecie widniał wizerunek cesarza Tyberiusza wraz z łacińską inskrypcją na awersie: TiCaesar Divi AugF Augustus , co było skrótem od: Ti(berius) Caesar Divi Aug(usti) F(ilius) Augustus , co oznacza: Cesarz Tyberiusz, syn boskiego Augusta.
Oni odpowiedzieli:
— Cezara.
17 # Rz 13,7 Wtedy Jezus rzekł:
— Oddajcie zatem Cezarowi to, co należy do niego, a Bogu to, co należy do Boga!
Gdy usłyszeli tę odpowiedź, wprost zaniemówili.
Zgromienie bezowocności pustych dysput teologicznych
(Mt 22,23‐40; Łk 20,27‐40)
18 # Dz 23,8; 1 Kor 15,12 Zaraz potem przyszli do Jezusa saduceusze, którzy uważają, że nie istnieje coś takiego jak zmartwychwstanie. Oni także, zastawiając na Niego pułapkę, powiedzieli:
— 19#Rdz 38,8; Pwt 25,5‐6Nauczycielu, Mojżesz napisał nam, że gdyby umarł mężczyzna, pozostawiając bezdzietną żonę, wówczas jego brat powinien wziąć ową kobietę za żonę i wzbudzić potomstwo swojemu bratu#Por. Pwt 25,5nn.; zob. Rdz 38,8.
. 20Wyobraź sobie zatem, że było siedmiu braci. Pierwszy z nich ożenił się, lecz umarł, nie wydawszy potomstwa. 21Zgodnie z poleceniem Mojżesza drugi z braci wziął tę samą kobietę za żonę, ale ten także umarł, nie zostawiając potomstwa; tak samo było i z trzecim, 22i z każdym kolejnym z siedmiu braci. Żaden z nich nie pozostawił po sobie potomstwa. Wreszcie po wszystkich umarła i ta kobieta. 23Którego z tych siedmiu braci żoną miałaby być po zmartwychwstaniu? Przecież należała do każdego z nich.
24Na to Jezus tak im odrzekł:
— Wasze błądzenie bierze się z tego, że nie rozumiecie ani Bożego Słowa # Dosł. „Pism”. , ani Bożej mocy! 25#1 Kor 15,42.49.52Po zmartwychwstaniu ludzie nie będą już potrzebować związków małżeńskich, gdyż będą funkcjonować niczym niebiańscy aniołowie. 26#Wj 3,2.6.15‐16; Mt 8,11; Łk 16,22Jeśli zaś chodzi o to, czy umarli mogą powstawać z martwych#Chociaż niepytany, Jezus odnosi się tu do doktryny saduceuszy., to Mojżesz już wypowiedział się na ten temat. Relacjonując zdarzenie przy kolczastym krzewie, wspomniał, że Bóg powiedział do niego: JA JESTEM Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka, Bogiem Jakuba!#Por. Wj 3,6.15nn., 27#Mt 22,32; Łk 20,38co wyraźnie pokazuje, iż Bóg nie jest Bogiem umarłych, lecz tych, którzy mają Życie. O, jak bardzo błądzicie w swoim myśleniu!
28 # Łk 10,25‐28 Wtedy jeden z uczonych w Piśmie#Marek w odmienny sposób nazywa tego człowieka niż Mateusz (por. Mt 22,35) i Łukasz (por. Łk 10,25)., który przysłuchiwał się ich rozmowie, widząc, że Jezus dobrze tamtym odpowiedział, poprosił:
— Nauczycielu, powiedz nam, które z Bożych przykazań jest najważniejsze?
29 # Pwt 6,4‐5; Joz 22,5; Łk 10,27 Jezus zaś powiedział:
— Najważniejszym przykazaniem jest to:
Słuchaj, Izraelu, PAN jest naszym Bogiem. Nasz PAN jest Bogiem jedynym # Gr. heis – liczebnik główny w rodzaju męskim (jeden). Tak samo użyto go w greckim przekładzie Biblii Hebrajskiej, zwanym Septuagintą. Cytowane słowa pochodzą z Pwt 6,4 i znane są jako podstawowe wyznanie wiary Izraela. Po hebrajsku zaczynają się: Szema` Israel!... („Słuchaj, Izraelu!... PAN jest naszym Bogiem. Nasz PAN jest Bogiem jedynym!...”). Ciekawe, iż ani uczony w Piśmie, ani Jezus nie uznali za najważniejsze pierwszego przykazania z Dekalogu (por. Pwt 5,6‐7), ale słowa z Pwt 6,4‐5. Aktualne brzmienie wyznania Szema` Israel!, przeredagowane przez Żydów na przełomie II i III wieku n.e., w miejsce słowa PAN (hebr. JHWH) używa określenia „Wiekuisty”. ! 30#J 15,12Dlatego będziesz miłował PANA – Boga twego – całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem – ze wszystkich swoich sił#Por. Pwt 6,4‐5 oraz Joz 22,5..
31 # Kpł 19,18; Rz 13,9; Ga 5,14; Jk 2,8 A drugim, zaraz po nim, jest:
Będziesz miłował bliźniego # „Bliźni”, wg etymologii greckiego słowa plesion oznacza osobę, która żyje i mieszka w pobliżu (np. sąsiada). swego jak siebie samego # Por. Kpł 19,18. .
Żadne z pozostałych przykazań nie jest ważniejsze od tych dwóch.
32 # Pwt 4,35.39; Pwt 6,4; Iz 45,21; Łk 20,39; 1 Kor 8,4‐6 Wtedy uczony w Piśmie rzekł:
— Nauczycielu, powiedziałeś prawdę, ponieważ Bóg jest tylko jeden i poza Nim nie ma żadnego innego#Por. Pwt 4,39., 33#1 Sm 15,22; Am 5,21; Mi 6,6‐8; Rz 13,9; Ga 5,14a miłowanie Go całym sercem i rozumem#Zwrot „serce i rozum” w semickiej antropologii odpowiadał pojęciu „duszy” wymienionej w Szema` Israel!
, ze wszystkich swoich sił#To określenie odnosi się z kolei do „umysłu” wymienionego w Szema` Israel! Chodzi bowiem o wszystkie siły umysłowe i intelektualne, a nie o fizyczne., a także miłowanie bliźniego jak siebie samego znaczy więcej niż wszystkie całopalenia i jakiekolwiek ofiary#Por. Ps 51,18 oraz Ps 40,7..
34 # Mt 22,41‐46; Łk 20,40; Dz 26,27‐29 Jezus, widząc, że człowiek ten rozumie, co mówi, oświadczył mu:
— Jesteś blisko Bożego Królestwa!
Wtedy nikt więcej nie śmiał już pytać Jezusa o cokolwiek.
Ostrzeżenie przed fałszywymi nauczycielami i religijnymi hipokrytami
(Mt 22,41‐23,36; Łk 11,37‐54; Łk 20,41‐21,4)
35 # Mt 9,27 Jezus zaś, kontynuując swe nauczanie na terenie świątyni, zadał słuchaczom takie pytanie:
— Jak uczeni w Piśmie mogą twierdzić, że Mesjasz jest synem # Gr. hyios określa dojrzałego potomka, zdolnego do objęcia dziedzictwa. Różni się ono od określeń nepios czy teknon używanych w stosunku do dzieci małych oraz paidion, neaniskos – stosowanych na określenie starszych. Więcej w Komentarzu NPD → Dziecięctwo Boże. Dawida, skoro 36#Ps 110,1; J 7,42; Dz 2,34‐35; 1 Kor 15,25; Hbr 1,13Dawid pod wpływem Ducha Świętego Boga#Gr. TO PNEUMA TO HAGION.wyznał:
Rzekł PAN # Por. Ps 110,1, w którym występuje hebr. słowo JHWH.
do mego Pana # W Ps 110,1 występuje również hebr. słowo Adonai. :
„Zasiądź w chwale i w potędze mego majestatu # Dynamiczny ekwiwalent klasycznego hebraizmu „Zasiądź po mej prawicy”, gdzie słowo „prawica” zawsze oznaczało pełnię mocy i władzy królewskiej. Używano go w sensie metonimicznym (zastępczym) do opisu pełni władzy sprawowanej w chwale i majestacie królewskim. ,
a Ja Twoich wrogów jako podnóżek rzucę pod Twe stopy”?
37 # Łk 19,48; Łk 21,38; Rz 1,3; Rz 9,5; Ap 22,16 Dawid wyraźnie nazwał Mesjasza swym Panem. Jak zatem miałby On być jego synem?
Tymczasem wielki tłum zgromadził się wokół Jezusa i z uwagą przysłuchiwał się temu, co mówił. 38Jezus zaś kontynuował:
— Strzeżcie się uczonych w Piśmie, którzy lubią obnosić się, chodząc w powłóczystych szatach. Dla nich bowiem najważniejsze jest publiczne odbieranie wyrazów szacunku 39#Łk 11,43i zajmowanie eksponowanych miejsc#Gr. protokathedria – dziś użylibyśmy określenia „miejsca VIP‐owskie”.w zgromadzeniach#Gr. synagoge – słowo pochodzenia hebrajskiego, które w czasach starożytnych miało znaczenie dowolnego „zgromadzenia” czy „zebrania” (podobnie jak gr. ekklesia), z czasem jednak nabrało charakteru religijnego i stosowane było jako nazwa żydowskich zgromadzeń sakralnych, następnie struktur organizacyjnych, a także budynków (zwanych synagogami). Podobną ewolucję znaczenia przeszło słowo ekklesia. W czasach NT opisywało ono jednoznacznie lokalną społeczność ludu, który odpowiedział na Boże wezwanie. W wiekach późniejszych (gdy chrześcijaństwo stało się już religią panującą w Cesarstwie Rzymskim i ukształtowały się struktury organizacyjne nominalnego chrześcijaństwa) zaczęto je tłumaczyć jako „kościół” – zarówno w sensie organizacyjnym, jak i budowlanym. Charakter wspólnotowy tego słowa systematycznie zanikał w jego powszechnym rozumieniu.oraz na bankietach. 40Tacy objadają domy samotnych biednych kobiet#Gr. chera – inni tłumaczą: „wdowa”. Jednak jest wiele świadectw w greckiej literaturze pozabiblijnej, że słowo to oznacza samotną, ubogą kobietę. Termin ten jest derywatem (słowem pochodnym) od rdzenia chao, który mówi o rozwartej czeluści, a gr. chasma oznacza wręcz „otwierać usta [z głodu]”. To skojarzenie sugeruje, że chodzi o ubogie, samotne kobiety, które albo owdowiały, albo zostały porzucone przez mężów (otrzymały list rozwodowy) i nie mając wsparcia rodziny, znajdowały się na najniższym poziomie drabiny społecznej. W kulturze bliskowschodniej kobiety, które znalazły się w jednej z takich sytuacji, a nie chciały się prostytuować, były w zasadzie pozbawione środków do życia. Mogły jeszcze żebrać, ale znając pogardliwy stosunek mężczyzn do kobiet w tamtym czasie, nie miały specjalnie na co liczyć.i długo się modlą, co czynią wyłącznie na pokaz. Z tego powodu otrzymają wyrok surowszy niż inni.
41 # 2 Krl 12,9‐10; J 8,20 Wszystko to mówił, siedząc w pobliżu skarbony świątynnej i przyglądając się ludziom wrzucającym do niej pieniądze. Wielu bogatych przynosiło spore kwoty. 42Przyszła też jakaś uboga kobieta#Gr. chera., która wrzuciła do skarbony dwa miedziaki#Dosł. „dwa pieniążki o wartości ćwierć asa”. Jeden denar składał się z 16 asów. Ćwierć asa stanowiło więc równowartość ok. 10 minut pracy sezonowego robotnika rolnego pracującego po 12 godzin dziennie. W dzisiejszej walucie polskiej mogło to być około 1 zł.. 43#2 Kor 8,12Wówczas Jezus zwrócił uwagę swoich uczniów na nią, mówiąc:
— Zobaczcie! Od tej ubogiej kobiety # Gr. chera. udało się im wyłudzić więcej niż od innych! 44#2 Kor 8,12Tamci bowiem wrzucali z tego, co im zbywało, ona zaś dała ze swego niedostatku! Na utrzymanie świątyni i kapłanów dała wszystko, co miała na przeżycie#Bezpośrednim kontekstem tej wypowiedzi Jezusa są wersety 38‐40. PAN zwraca w nich uwagę uczniów na ofiarę ubogiej kobiety w kontekście swego nauczania o fałszywych nauczycielach i religijnych hipokrytach, dla których pieniądze są najważniejsze i którzy nie wahają się, by wykorzystać do cna nawet najuboższych – wdowy i kobiety porzucone przez mężów. Świątynia w Jerozolimie w tamtym czasie wręcz ociekała złotem. Arcykapłani żyli jak pączki w maśle, traktując to sanktuarium niczym swój prywatny folwark, a nie miejsce Bożego kultu. Przywódcy religijni pełnymi garściami czerpali zyski ze sprzedawanych na terenie świątyni ofiar ołtarzowych. Obciążali lud opłatami za wszelkie czynności religijne oraz za ofiary, jakie miał on składać zgodnie z obowiązującym Prawem religijnym: oczyszczenia (por. Łk 5,14), poświadczenia czystości (por. Mt 8,4), składanie ślubów (por. Dz 21,23‐24), obrzezania (por. Łk 2,24) itd. Kapłani nie mieli w tym umiaru, dlatego Jezus przegonił ze świątyni zatrudnianych przez nich przedstawicieli handlowych (por. Mk 11,15‐18). Na terenie świątyni mogli bowiem handlować tylko ci, którzy, wg dzisiejszych pojęć, byli franczyzobiorcami biznesów świątynnych. Historyczne zapisy pozabiblijne potwierdzają, że teren ówczesnego świątynnego targowiska nosił miano bazaru Annasza. Warto zwrócić uwagę, że skarbony świątynne (których było wówczas 13) nie były przeznaczone na ofiary przepisane Prawem Mojżesza, ale na utrzymanie kapłanów i samej świątyni, w tym na jej złocenia, pokrycia dachowe, szaty liturgiczne itp. To właśnie do takiej skarbony uboga kobieta wrzuciła swe ostatnie miedziaki. Niestety wielu kaznodziejów przedstawia wypowiedź Jezusa, dopuszczając się manipulacji przez wyrwanie jej z kontekstu i sugerując, że Jezus zachęcał swych uczniów do takich „ofiarnych” postaw. Nic takiego nie wynika z tego fragmentu NT. Jezus, kończąc swą wypowiedź o fałszywych nauczycielach i hipokrytach religijnych, puentuje ją obrazem pokazującym, do czego prowadzi nauczanie faryzejskie podyktowane zachłannością i nieokiełznaną chciwością serca. Niestety, takie fałszywe nauczanie zwodziło serca i umysły biedaków (patrz także Łk 20,46‐21,2‐4 z komentarzem)..
Currently Selected:
Marka 12: NT NPD
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Copyright ©️ 2021, 2022, 2023 by Wydawnictwo NPD.