YouVersion Logo
Search Icon

2 Makabai 14

14
Alikimu Gũcuuka Judasi
(1Mak 7.1-21)
1Na rĩĩrĩ, thuutha wa mĩaka ĩtatũ kũhĩtũka, Judasi na andũ aake makĩmenya atĩ Demetirio mũrũ wa Seleuku nĩakinyĩĩte icukĩro rĩa meeri rĩa Tiripoli arĩ na mbũtũ nene ya ita na meeri nyingĩ. 2O na ningĩ nĩmaamenyithirio atĩ nĩarĩĩkĩĩtie kũũraga mũthamaki Anitioku na Lisia mũmũmenyereri na akeyoera ũtongoria wa bũrũri.
3Mũndũ ũmwe wetagwo Alikimu, ũrĩa hĩndĩ ĩmwe warĩ Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene, nĩethaahĩĩtie akĩendaga na ũndũ wa kũrũmĩrĩra mĩtugo ya Angiriki, hĩndĩ ĩrĩa Ayahudi maaregeete na hinya kũrũmĩrĩra mĩtugo ĩyo ya Angiriki. Alikimu nĩaikaraga arĩ na guoya nĩ ũndũ wa Ayahudi o na akamenya wega atĩ gũtirĩ hingo o na ĩrĩkũ angĩacookire gũtuĩka Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene. 4Kwoguo agĩgĩthiĩ kuona mũthamaki Demetirio mwakainĩ wa igana rĩmwe na mĩrongo ĩtaano na ũmwe (151)#14.4 Mwaka wa 151: Mwaka ũyũ ũringaine na mwaka wa 161 mbere ya gũciarwo kwa Mwathani Jesũ Kristũ (161 B.C).. Nĩamũtwarĩire thũmbĩ ya thahabu na mũkĩndũ, o ũndũ ũmwe na honge cia mĩtamaiyũ iria andũ maamenyereete gũtwaraga Hekaarũinĩ. Mũthenya ũcio ndarĩ ũndũ o na ũmwe oigire wakonainie na mĩbango ĩrĩa aabangĩĩte. 5No rĩĩrĩ, nĩonire mweke wa gũthiĩ na mbere na mĩbango yake ĩrĩa yahaanaga ta ya mũgũrũki, hĩndĩ ĩrĩa Demetirio aamwĩtire mũcemanioinĩ wa andũ arĩa maamũtaaraga. Hĩndĩ ĩyo-rĩ, mũthamaki nĩamũũririe ameere ũrĩa Ayahudi maataanyĩĩte gwĩka.
Naake Alikimu agĩcookia atĩrĩ, 6“Arũmĩrĩri a Judasi Makabai meyonaga ta arĩ o meetĩkĩĩtie mũno gũkĩra andũ arĩa angĩ na makeenda bũrũri witũ mũno; no o-rĩ, meendeete o haaro na maikaraga magĩthogothaga andũ nĩguo marege gwathĩka, na gũtirĩ hĩndĩ makaareka bũrũri ũikare na thaayũ. 7Andũ acio nĩ o matũmĩĩte njage gũkorwo ngĩruta wĩra ũrĩa ũrĩ ũgai wakwa na mũtĩĩku wa Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene. Ndooka gũũkũ ũmũũthĩ tondũ: 8wa mbere ndĩ na bata mũnene wa maũndũ marĩa mũthamaki angĩenda kuona magĩĩkwo. Wa keerĩ tondũ ndĩ na bata wa andũ arĩa marĩ a rũũrĩrĩ rwitũ. Gĩtũmi nĩ tondũ mĩtugo ya ũrimũ ya Judasi na arũmĩrĩri aake nĩtũmĩĩte rũũrĩrĩ rwitũ ruothe rũnyariirĩke mũno. 9Warĩĩkia, mũthamaki mũgaathe, kũrora wega maũndũ macio moothe, ndagũthaitha wĩciirie ũhoro wa bũrũri witũ na andũ arĩa mahinyĩrĩirio mũno ũrĩ na ũtugi ũrĩa ũmenyereete kuonia andũ oothe. 10Tondũ rĩĩrĩ, rũũrĩrĩ rwitũ rũtirĩ hĩndĩ rũgaikara na thaayũ matukũ moothe marĩa Judasi egũkorwo arĩ muoyo.”
Demetirio gũtũma Nikanori agatharĩkĩre Judasi
11Na rĩĩrĩ, Alikimu arĩĩkia kwaria o ũguo, araata acio angĩ a mũthamaki, makĩoya mweke ũcio na ihenya gwakĩrĩria maraakara ma Demetirio igũrũ rĩa Judasi, tondũ o nao nĩmaamũthũire. 12Kwoguo mũthamaki Demetirio ategũte ihinda agĩthuura Nikanori, ũrĩa warĩ mũnene wa mbũtũ ya thigari ciake iria ciathiaga ihaicĩĩte njogu, atuĩke barũũthi wa Judea. Agĩcooka akĩmũtũma kuo 13na akĩmwatha oorage Judasi, ahurunje arũmĩrĩri aake, na atue Alikimu Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene wa Hekaarũ ĩrĩa nene mũno thĩ yothe. 14Nao andũ oothe a ndũũrĩrĩ, arĩa moorĩĩte Judea nĩ ũndũ wa gũtharĩkĩrwo nĩ Judasi, magĩĩturanĩra na Nikanori na ihenya, tondũ meeciiragia atĩ nĩmekũgunĩka, Ayahudi mangĩhootwo kana mangĩkorererwo nĩ mathĩĩna.
Nikanori gũtuma ndũgũ na Judasi
(1Mak 7.26-28)
15 # 1Mak 7.27-28 Hĩndĩ ĩrĩa Ayahudi maiguire atĩ Nikanori nĩgũũka ookaga kũmatharĩkĩra na atĩ ageni arĩa maarĩ bũrũriinĩ wao nĩmaamũteithagĩrĩria, makĩitĩrĩria rũkũngũ na makĩhooya Ngai wao, ũrĩa wathuurire rũũrĩrĩ rwao rũtuĩke rwake kĩũmbe tene na tene, na ũrĩa ũtarĩ aaga kũmateithia hĩndĩ ya mabataro maao moothe. 16Judasi, ũrĩa warĩ mũnene wao, agĩcooka agĩathana, nao makiumagara o rĩmwe, makĩng'ethanĩra na thũ hakuhĩ na itũũra rĩetagwo Adasa#14.16 Adasa: Kĩngiriki kiugaga rĩetagwo Desau. nĩguo marũe. 17Simoni mũrũ wa nyina na Judasi aarũaga na Nikanori, no nĩathiaga agĩtooragio kahora o kahora tondũ thũ nĩcioeete ikinya aterĩgĩrĩire. 18Na rĩĩrĩ, Nikanori nĩaiguire ũrĩa Judasi na andũ aake maarũagĩrĩrĩra bũrũri wao na ũcamba matarĩ na itherũ o na haniini. Tondũ ũcio-rĩ, agĩtua atĩ ndekũhũthĩra mbaara kũhingia ũrĩa eendaga gwĩka. 19Kwoguo agĩtũma Posidoni, Theodoti na Matathia makarĩe kĩrĩĩko na Ayahudi.
20Ũhoro wa ndũgũ ĩyo warĩĩkia kwarĩrĩrio na kinyi, Nikanori akĩũmenyithia thigari ciake, nacio ikĩwĩtĩkĩra hatarĩ o na ĩmwe ĩkũregana naguo. 21Atongoria magĩcooka magĩthuura mũthenya ũrĩa megũcemania marĩ oiki. Rĩrĩa mũthenya ũcio wakinyire, itĩ cia ũnene ikĩreehwo kuuma mĩena yerĩ ikĩbangwo wega. 22Judasi nĩaigĩĩte thigari ciarĩ na indo cia mbaara handũ o handũ harĩa ingĩahotire kuona ũrĩa kũrathiĩ na mbere, nĩguo ndakaae kũgarũrũkwo nĩ thũ aterĩgĩrĩire. No rĩĩrĩ, mũcemanio wa atongoria acio eerĩ ndwarĩ na thogothogo warĩ na thaayũ. 23Thuutha ũcio Nikanori agĩikara Jerusalemu na ndaigana gwĩka Ayahudi ũũru o na mũnyiinyi, o na nĩaingatire andũ a ndũũrĩrĩ arĩa mooyanĩĩte magooka mwena wake. 24Nikanori na Judasi magĩkĩgĩa na ũraata ũguo atĩ maakoragwo hamwe hĩndĩ ciothe. 25Naake Nikanori akĩringĩrĩria Judasi ahikanie agĩe na ciana. Kwoguo Judasi agĩkĩhikania, na akĩgĩa na ũtũũro wa thaayũ.
Nikanori kũgarũrũka Judasi
26Hĩndĩ ĩrĩa Alikimu oonire ndũgũ ĩrĩa yagĩĩte gatagatĩ ka Nikanori na Judasi, agĩthiĩ kũrĩ mũthamaki Demetirio arĩ na kobi ya kĩrĩĩkanĩro kĩrĩa andũ acio eerĩ maarĩĩkanĩrĩĩte. Akĩĩra mũthamaki atĩ Nikanori ndaarĩ mwĩhokeku harĩ thirikaari tondũ nĩathuurĩĩte Judasi, ũrĩa warĩ thũ ya thirikaari yake, atuĩke mũnene ithenya rĩake arĩĩkia kwehera. 27Mũthamaki nĩaraakaririo mũno nĩ thitango icio cia maheeni cia mũndũ ũcio mũgiĩki ti Alikimu. Kwoguo akĩandĩkĩra Nikanori marũa akĩmũmenyithia atĩ ndakeneetio nĩ kĩrĩĩkanĩro kĩu na akĩmwatha anyiite Judasi Makabai amũtware Anitiokia narua mũno. 28Hĩndĩ ĩrĩa Nikanori aanyiitire marũa macio, nĩatangĩkire ngoro mũno na akĩrigwo nĩ ũrĩa angĩĩka tondũ ndeendaga gũthũũkia kĩrĩĩkanĩro na mũndũ ũtarĩ na ũndũ mũũru eekĩĩte. 29O na kũhaana ũguo, ndangĩahotire kũregana na ũrĩa mũthamaki aathanĩĩte. Kwoguo akĩambĩrĩria gũcaria njĩra ya gũtoonyia Judasi mũtegoinĩ. 30No rĩĩrĩ, Judasi akĩambĩrĩria kuona atĩ Nikanori nĩatigĩĩte kũmuonia ũraata na nĩamwaragĩria ũũru. Naake agĩgĩtua atĩ maũndũ ta macio matingĩarĩĩkĩrĩirie wega. Kwoguo agĩcookanĩrĩria gĩkundi kĩnene kĩa andũ aake, agĩthiĩ akĩĩhitha.
31 # 1Mak 7.29-30 Rĩrĩa Nikanori oonire atĩ Judasi nĩamũkĩria ũũgĩ, agĩthiĩ Hekaarũinĩ ĩrĩa nene na theru hĩndĩ ĩrĩa athĩnjĩri Ngai maarutaga magongoona, akĩmaatha maneane Judasi kũrĩ we. 32No athĩnjĩri Ngai acio makĩmwĩra makĩhĩtaga atĩ matioĩ kũrĩa Judasi eehithĩĩte. 33Naake Nikanori agĩtambũrũkia guoko gwake kwa ũrĩo akwerekeirie Hekaarũ akĩĩhĩta ta ũũ: “Mwaga kũnengera Judasi arĩ ta muohwo ngũmomorania Hekaarũ ĩno ya Ngai, na haraganie kĩgongoona, njooke njakĩre Dionisio hekaarũ njega mũno o haaha ĩno ĩrĩ.” 34Arĩĩkia kwĩhĩta ũguo, agĩthiĩ, nao athĩnjĩri Ngai magĩtambũrũkia mooko maao mameerekeirie igũrũ, makĩhooya Ngai, ũrĩa ũtũire agitagĩra rũũrĩrĩ rwitũ, ta ũũ: 35“Mwathani, wee ndũrĩ ũndũ ũkoragwo wagĩĩte, no o na ũhaana ũguo-rĩ, nĩwonire kwagĩrĩire ũige Hekaarũ yaku haaha na ũikarage hamwe na ithuĩ. 36Tondũ ũcio, Mwathani mwene ũtheru wothe, tũũria Hekaarũ ĩno yaku ĩratheririo o ica ikuhĩ ĩtarĩ thaahie nginya tene na tene.”
Razisi gũkua nĩ ũndũ wa bũrũri wake
37Na rĩĩrĩ, mũndũ ũmwe wetagwo Razisi, warĩ ũmwe wa atongoria a Jerusalemu, nĩacuukirwo kwĩ Nikanori. Aacuukirwo atĩ nĩateithĩĩtie andũ a bũrũri wake na njĩra nyingĩ, na nĩaheetwo gĩtĩĩo nĩ o ũguo atĩ oĩkaine ta “Ithe wa Ayahudi.” 38Matukũinĩ ma mbere, rĩrĩa Ayahudi maaregeete gwathĩkĩra thirikaari ya Angiriki, nĩagire gũcaaĩra muoyo wake ndũkaae gũtoonya ũgwatiinĩ nĩ ũrĩa aarĩ na wĩtĩkio mũnene harĩ ndini ya Ũyahudi, na nĩathitangirwo igootiinĩ nĩ ũndũ wa wĩtĩkio ũcio wake. 39Nĩguo Nikanori oonanie ũrĩa aathũũrĩĩte Ayahudi, agĩtũma thigari makĩria ma magana mataano (500) ikanyiite Razisi. 40Eekire ũguo tondũ eeciiragia atĩ aamũnyiita ũndũ ũcio nĩũgũkorwo ũrĩ igũtha inene harĩ Ayahudi. 41Thigari icio ciarĩ hakuhĩ kũnyiita mũnaara ũrĩa Razisi oorĩire: nĩgũtuania ciatuanagia kĩhingo kĩa nja yaguo, na nĩciathĩĩtwo icine mĩrango. Rĩrĩa Razisi oonire ndarĩ na gwa kũũrĩra, akĩgeria kwĩyũraga na rũhiũ rwake rwa njora. 42Oonire nĩ wega gũkua gĩkuũ kĩrĩ na gĩtĩĩo handũ ha kwĩrekereria anyiitwo nĩ andũ ooru ooragwo na gĩconoko.
43No rĩĩrĩ, nĩ ũndũ wa ũrĩa gwathiaga o gũkĩĩhaga, akĩhĩtia gwĩtheeca na rũhiũ rũu rwa njora ũndũ angĩakuire. Kwoguo, rĩrĩa thigari ciatoonyaga kũrĩa aarĩ na ihenya, agĩteng'era na mĩtũkĩ akĩhaica rũthingo igũrũ, akĩĩikia na ũcamba nĩguo agũĩre thigari iria ciarĩ na kũu thĩ. 44No rĩĩrĩ, ikĩmweherera o rĩmwe, akĩgũa thĩ. 45Arĩ o muoyo na arĩ na ũũmĩrĩru mũnene, akĩrũũgama na igũrũ. Na o na gũtuĩka nĩoiraga thakame nyingĩ mũno kuuma kũrĩa aatiihĩĩtio, agĩteng'era agĩtũrĩkanĩria mũingĩinĩ ũcio, agĩthiĩ akĩhaica igũrũ wa rwaro rwa ihiga rwarĩ rũraaya na igũrũ. 46Hĩndĩ ĩyo nĩoirĩĩte thakame yothe. No o na atariĩ ũguo-rĩ, akĩgucũũrũrũkia mara maake na mooko maake meerĩ, akĩmaikĩria mũingĩ. Rĩrĩa eekaga ũguo nĩahoire Mwathani ũrĩa mwene muoyo na mĩhũũmũ akaamũcookeria ciĩga icio rĩngĩ. Ũguo nĩguo aakuire.

Currently Selected:

2 Makabai 14: GKNDC

Highlight

Share

Copy

None

Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in

YouVersion uses cookies to personalize your experience. By using our website, you accept our use of cookies as described in our Privacy Policy