Dag 2 (vrijdag) – Licht dat de week afsluit

“Ik ben het licht van de wereld,” zei Jesjoea. “Wie Mij volgt, zal niet in duisternis wandelen, maar het licht van het leven hebben.”

✨Geen rituelen maar handelingen

In deze serie leggen we stap voor stap de handelingen uit die je kunt volgen tijdens de Sjabbat, en in het bijzonder tijdens de Sjabbatsmaaltijd.

Door de eeuwen heen zijn binnen het jodendom allerlei instellingen en gebruiken vastgelegd, vaak met een duidelijke bijbelse grond. In deze serie lichten we die bijbelse basis graag toe, zodat je kunt zien waar deze handelingen vandaan komen.

Helaas zijn er in de loop van de tijd ook tradities ontstaan waarvan de bijbelse oorsprong moeilijk te vinden is — of die zelfs een kabbalistische, niet-bijbelse achtergrond hebben. Daar blijven wij bewust ver van weg.

Daarom spreken we ook niet over rituelen, maar over handelingen: eenvoudige, bijbelse daden die helpen om de Sjabbat bewust te vieren en de rust binnen te gaan.
Ze zijn niet bedoeld als regels die precies gevolgd moeten worden, maar als hulpmiddelen om te ontdekken, te ervaren en te groeien.

Kijk, proef, voel — en behoud het goede.

🕯️ Kaarsen aansteken

Vrijdag is de overgang van drukte naar rust. De werkweek sluit af, de Sjabbat staat op het punt te beginnen.

In Joodse gezinnen worden de Sjabbatkaarsen officieel 18 minuten vóór zonsondergang aangestoken.

Dat tijdstip is bewust zo precies gekozen: om er zeker van te zijn dat de kaarsen branden vóórdat de Sjabbat begint, zodat je niet per ongeluk toch nog “werk” doet als de Sjabbat al begonnen is.

Het aansteken gebeurt vaak door de moeder van het gezin. Hier komen we in een later leesplan van deze serie nog op terug.

De Erev Sjabbat – de avond waarop de Sjabbat begint – start officieel op vrijdag bij zonsondergang.

In Israël, dichter bij de evenaar, verschilt dat tijdstip weinig door het jaar heen. In Nederland schommelt het veel sterker en in ons gezin houden we voor het gemak 18:00 aan.

Het bedekken van de ogen na het aansteken van de kaarsen is een oud gebruik dat helpt om te focussen. Door je ogen te sluiten, sluit je de drukte van de week even buiten en richt je je hart op God. Je spreekt eerst de zegen uit, en wanneer je daarna je ogen opent, zie je het licht voor het eerst als het geheiligde licht van Sjabbat.

🌿 Waarom twee kaarsen?

De twee vlammen hebben meerdere lagen van betekenis.

🔸 Tsachor en Sjamor — Gedenk en Bewaar
De ene kaars herinnert aan Exodus 20: “Denk er aan de dag van de sjabbat heilig te houden.”
De andere aan Deuteronomium 5: “bewaar de Sjabbat.”
Samen zeggen ze: denk er aan én doe het!

🔸 Schepping en Bevrijding
De eerste kaars verwijst naar de schepping — God rustte op de zevende dag.
De tweede herinnert aan de uittocht uit Egypte — bevrijding uit slavernij.
De Sjabbat viert dus beide: de Schepper die orde bracht, en de Bevrijder die vrijheid gaf.
In Jesjoea komen die twee samen: Hij is zowel het Licht van de Schepping als het Licht van de Verlossing.

🔸 Vreugde en overvloed
En ook heel praktisch: doordeweeks steek je één kaars aan om licht te hebben,
maar op Sjabbat mogen het er twee zijn — een teken van vreugde, overvloed en feest.
Het licht is niet alleen functioneel, maar ook feestelijk: de dag is geheiligd en vol zegen.

In sommige messiaanse gezinnen wordt zelfs een derde kaars aangestoken —
als herinnering aan Jesjoea de Gezalfde, het Licht dat niet dooft.

✨ De Handeling

Steek de kaarsen aan, sluit daarna je ogen, bedek je gezicht met je handen en spreek de zegen uit:

Baroech ata Adonai Elohenoe melech ha’olam,
asjer kidesjanoe bemitsvotav, vetsivanoe lehejot or lagojiem,
venatan lanoe et Jesjoea Mesjiechenoe, or ha’olam.

Vertaling:
Gezegend bent U, JHWH, onze God, Koning van de wereld,
die ons heeft geheiligd met Uw geboden,
die ons de opdracht heeft gegeven een licht te zijn voor de volken
en die ons Jesjoea, de Messias — het Licht van de wereld — heeft gegeven.

Zo markeer je bewust het moment waarop het gewone stopt en de heilige rust begint.

➡️ Uitnodiging voor vanavond

Vanavond, vlak voor zonsondergang:

1. Leg je werk neer.
2. Steek twee kaarsen aan.
3. Lees Exodus 20:8-11, Deuteronomium 5:12-15 en Johannes 8:12.
4. Spreek de zegen uit.
5. Noem één ding waarvoor je dankbaar bent deze week.

Laat het licht je huis vullen. De Sjabbat begint — niet met nietsdoen, maar met staken om te zien dat het goed is.