Heilige rust: een 5-daags leesplanVoorbeeld

ZOETE SLAAP

Heb je wel eens geprobeerd je altijd vermoeide lijf weer op krachten te brengen door doelbewust in het weekend wat extra uren te slapen? En dan word je wakker met een gevoel alsof je helemaal geen rust hebt gehad. Het was leuk geprobeerd, maar je vergat een belangrijk stukje van de puzzel: slapen is niet gelijk aan rusten. Als onderdeel van een ingewikkeld systeem dragen slaap en rust, vanuit een verschillende rol, er gezamenlijk aan bij dat ieder onderdeel van jou weer hersteld kan worden. 

Als ik op dit moment tegenover je zou zitten, zou ons gesprek ongeveer hetzelfde kunnen verlopen als het gesprek dat ik een aantal jaar geleden had met een vriendin.

“Waarom denk je dat slapen niets helpt tegen onze vermoeidheid? Ik voel me nog vermoeider dan voordat we gingen slapen.”

“Wist ik het maar. Toen ik nog studeerde, sliep ik vaak als een baby. Zodra mijn hoofd het kussen raakte, was ik vertrokken. Toen ik geneeskunde ging studeren, begon ik moeilijker in slaap te komen. Eerst duurde het vijf tot tien minuten voor ik sliep. Nu duurt het soms wel een uur, wanneer ik ’s avonds naar bed ga.”

“Wow, een uur. Omwille van je vermoeidheid aan het einde van een dienst, zou ik gedacht hebben dat je snel in slaap zou vallen,” mijmerde ik.

“Ja, toch? Maar dat is het hem net: een goede slaap is zacht. Het komt stilletjes binnen, daalt over je neer en vervult je helemaal. Slechte slaap komt als een vloedgolf, het neemt je over en laat je uitgeput achter. Het is de goede slaap waar het mij aan ontbreekt.”

Slaap is biologisch gezien een noodzaak. Wanneer je probeert dit achterwege te laten, zal je productiviteit afnemen en uiteindelijk zul je sterven. Velen van ons trachten deze levensnoodzakelijke functie iedere nacht van hun to-do lijstje te schrappen en zijn tevreden met een slaap waar waarde en kwaliteit geen belang heeft. Maar ons probleem is niet simpelweg dat we meer slaap nodig hebben. Slaap is verschillend van rust, maar kwalitatief goede slaap is het gevolg van een leven in rust. Slaap kan wel volgen op rust, maar het is niet zo dat je pas rust wanneer je slaapt. Soms, zoals mijn vriendin al bekende, is slaap niet eens rustgevend. Daarnaast zijn er ook die momenten dat we veel te weinig hebben geslapen en toch verrassend fit wakker worden en klaar zijn voor een nieuwe dag. De bepalende factor is het verschil tussen goede en slechte slaap. 

Iedere nacht gaan we in principe vijf slaapfases door: non-REM (Rapid Eye Movement = snelle oogbewegingen) fases één tot en met vier en fase vijf REM. Kwalitatief goede slaap begint in fase drie van de non-REM slaap wanneer je brein stopt met actief verwerken van informatie. Je verliest de bewuste gewaarwording van je omgeving. Zowel je brein als je lichaam gaan in ruststand. Slechte slaap is grillig en het ontbreekt aan rust. Zo nu en dan komen de gebeurtenissen van de dag langs in je gedachten en misschien voel je onrust in je benen door de opgekropte spanning in je spieren. 

Er moet wel een brug zijn tussen goede en slechte slaap, en die brug is rust. Slaap op zichzelf is een fysieke activiteit. Rust daarentegen dringt door tot in het geestelijke. Rust spreekt vrede uit over de dagelijkse stormen die je denken, je lichaam en je ziel ervaren. Het is de rust die de slaap zoet maakt.