Matthai Thuhmaihruai
Thuhmaihruai
A Min: A laibu ngan pek in iloin acu hnukpi CE 100 la ceu in hitiih kawh a ii.
A Ngantu, A Ngan Kum leh A Ngannak Hmun: Hi Thuthangṭha ni a ngantu, a ngan kum leh a ngannak hmun a sim lo nain, Thuthangṭha pace pathum sungih omlomi aantapawl a hman zoh tikah Grik- aan hmangmi Judah Khristian ik ni a hoih. CE 200 hlan in Matthai timi ngunkhuai khuantu cu tangkadip pathum rum tahṭhim in hi Thuthangṭha ngantu ik zum an thawh ih alkhawh loin a ṭhocih. A ngan kum hi CE 70 hnuk, 80-90 lakkar leh, a ngannak hmun cu Siria ram Antiok khua ik zum a diktleng. A Diinhmun cu Thukam Hlun leh Thar peh hngai tuin an hmuh ruangah Thukam Thar thawhnak ah an sia. Jesuh thuhla a tarlan daan hi an simtiaknak ah “Minung” hmuihmel a cuang an tiih Thuthangṭha minhlinnak min vawhtu ni “Minung” tiah an ti.
A Ruangpawl leh Tumtahmi: Itu thupawl ruangah hi Thuthangṭha hi a ngan ti cu langtalh-in a tarlang lo nain a sungih thuhlapawl zoh tikah: (1) Antiok pawlpi ah Zentail zumtule tlungsawn leh Grik aan hmangmi Judah zumtule coktia in an om tikah Judah Daan thupitsaknak leh thupitsak lonak parin remcaanlonak a suakmi cu an kap hnih caah fiansak ding; (2) Jesuh ih iknak hi ahleicein Judah zumtule caah fiang hlehhlo dingih a tarlan thah ah Zentail zumtule ni Judah mi Jesuh cu anmah caah a ik siksik zia an tiahfiang ding; (3) Zum rih lo tu Judah mipawl hemah Jesuh cu Tiammi Rungtu, Messiah, Daan Kimsaktu, Moses Thar, Zirhtu Pipa, Judah Siangphahrang, ti fiansak ding; (4) Pawlpi sung kilkhawitiak leh hruaitiak hi thupi leh felfai in ṭuan ding a ik zia an tiahfiang ding, tipawl a tumtah (16 leh 18).
Thuthangṭha: Thuthangṭha ti a ii ih lungawinak suahsaktu thu a ngeimi tinak phun a ii. Jesuh ih iknak, a thuzirh leh thusim, a rianṭuan pacece thuhla zate khi mi ni an zumih acu parin run an ik nakding dawtsanih simmi, nganmi a ii. Thilcang ngaingaimi leh acui sullam ti in an coktia.
A Ruangzing: Hi thuthangṭha Marka, amah Matthai leh Luka ni an hman khatmi thuhram pakhat, amah Matthai ceu ni a hmanmi thuhram, tipawl parin, Judah Daan bu iklole Zirhnak timi Torah ruangzing mangin a zing hrim. Hitihin zoh ah a ṭha: (1) Thuanthu Panga (3-4; 8:1—10:4; 11:2—12:50; 13:54-17; 27; 19:3—22:46); (2) Thuzirh Sau Panga (5-7; 10; 13:1-52; 18; 23-25); (3) Pehtlaitu sangdon Panga (7:28-29; 11:1; 13:53; 19:1-2; 26:1).
Cun phun khat cu Khasuansan thuah thum leh a sungmu tiah hmuin, thuah thum cu an thuhla kalhtiain maw, sakhatin maw sim ih, pakhat a laimu ih siah khi a ii. Hitihin a baainak in tarlan a ngah:
a=Pilepu cazin, suahnak, tepanlio, thuanthu (1—2)
b=Khaan 1: Rianṭuan Pek in Tlang par Thuzirh dengnak (3—7)
c=Khaan 2: Kaizul Kawhnak leh Thlahnak (8:1—11:1)
d=Khaan 3: Vancung Uknak ih Tinnak (11:2—13:53)
c1 =Khaan 4: Pawlpi ih Ruangthang (13:54—19:2)
b1 =Khaan 5: Thuṭhennak ca-ih Tuahtimtiaknak (19:3—26:1)
a1 =Thinglamtah, Thawhṭhan, Tirhnak (26:2—28:20)
A Thupithlurpawl: (1) Jesuh cu: (a) Kan hemih omtu Pathian a ii; Abraham leh David ih hrinsar men, minung men, a i lo. Israel mi ngaingai, minung santhuanthu leh ikning thar thawhṭhan tu, Pathian pehtlai ngaingai tu minung iknak lansaktu a ii. (b) Pathian dawtzawng nunpi tu, Daan (Zirhnak) Thar, Zirhtu omsun, Zentail mipawl ca-ih Pathian lampi a ii. (c) Biakinn, Jonah leh Solomon vanin a pipasawn. (2) Pawlpi cu Jesuh Khrih ih omsakmi a ii, cun Judah leh Zentail omkhatnak a ii, vancung uknak muithlaam lansaktu thok leh Pathian ih tirhthlahnak zulin tat ih a ṭuan tu thok a ii. (3) Jesuh ni amah zumtule cu a pawlpi ah a diinsak hngai ih Pathian uknak sungah a lut tu an ik ruangah acui ziaza lansakin, Farisi mibuur vanin dingsawn ding an ik zia; acu cu an nundan parah a lan a ṭul zia, acu parin thuṭhen thok an ik khaw thupi-ngaiin a fiansak. (4) Vancung uknak ih thupit zia, cun tiah har thuthuk—pha rom leh pha lai thok—a ik zia; a pha rommi a iknak khaw nundan in lansakin, pha lai thok a iknak khaw dingte-ih nundan in ruahsan thok ti a thupitsak.
Jesuh thuhla a tarlan daan hi peita ahcun Judah Kiosa hmel a cuansak an tiih Thuthangṭha minhlinnak min vawhtu ni “Kiosa” tiah an suahpi ih an tahpi nain hnukdeuh ah Marka rum thlengin “Minung” timi hi ni a neh deuh ruangah Matthai minhlinnak hi “Minung” tiah an ti leh.
Thutlaangpi
Jesuh Pilepupawl, a Suah, a Tepanlio (1:1—2:23)
Timihnimtu Johan ih Thusimthan (3:1-12)
Jesuh Tihnimnak leh Hniksaknak (3:13—4:11)
Galilee peng ih Jesuh Rianṭuannak (4:12—18:35)
Galilee in Jerusalem laah (19:1—20:34)
Netatleng Zarh: Jerusalem leh a Hrialkam ah (21:1—27:65)
Jesuh a Nung ṭhan, a Lang (28:1—20)
Currently Selected:
Matthai Thuhmaihruai: KHBF
Highlight
Share
Copy

Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Khualsim Holy Bible © Bible Society of Myanmar, 2021.