Matáayo Mʉlongooryo
Mʉlongooryo
Kɨtáabu ɨkɨ chaandɨkwa nɨ Matáayo, mʉsaankanʼyi kóodi (9:9-11; 10:1-4). ˆVyeene yoónekanaa, Matáayo aandɨka kɨtáabu ɨkɨ, kati ya myaaka ya 60-70 keende Kirisitʉ ˆavyaalwa. Ʉhʉ Matáayo Yéesu ajáa amwaanɨrɨra amutuube mpɨɨndɨ avariyʉláa Masáare Maaja mbere ja vaantʉ ʉko ɨsɨ ya Galiláaya (9:9). Viintʉ ˆviri foo ˆvyeene Matáayo aandɨka, nɨ vira ˆiiyonera na miiso yaachwe. Na kɨɨntʉ kɨɨntʉ ˆalʉʉsa, Yéesu nɨ Masía na kei nɨ Mununuuli wa vaantʉ, Mʉlʉʉngʉ ˆavalaha ko tweera valáali na mʉtwe mʉhákwii wa kalɨ (Isáaya 53). Kɨtáabu ɨkɨ, Matáayo avaandɨkɨra Vayahúudi ˆveene vajáa varuma Masáare Maaja ya Yéesu. Masáare Maaja aya, sɨ sa Vayahúudi vii tʉkʉ, maa kaa, nɨ sa weerʉ yoosi (1 Yooháani 4:13-15).
Kɨtáabu ɨkɨ chalʉʉsalʉʉsa, mwiikalo wa Yéesu aha weerwii. Chaanda na isimʉ ra kʉvyaalwa kwa Yéesu, chalʉʉsa kʉbatisiwa na kʉyerwa kwaachwe nɨ Irimʉ (1:1–4:12). Kei, chalʉʉsa mʉrɨmo waachwe wo variyʉla Masáare Maaja, myuujíisa yaachwe na kʉvahorya vaantʉ ʉko ɨsɨ ya Galiláaya (4:13–18:35). Kɨtáabu ɨkɨ chalʉʉsa lʉyeendo lwa Yéesu fuma Galiláaya fʉʉrʉ Yerusaléemu (19:1–20:34). Kei, chalʉʉsa viintʉ ˆvyafʉmɨra júma yo kiimikirirya, kuningʼiniwa kwaachwe mʉsaláabii, inkwya na kʉfʉfʉka kwaachwe (21:1–28:20).
Kɨtáabu ɨkɨ choonekya Yéesu nɨ Mukiindya mʉkʉʉlʉ, ˆarɨ na wiimiriri wo variyʉla Miiro ya Mʉlʉʉngʉ na Ʉtemi wa Kurumwii. Ukiindya waachwe wagavwa haantʉ hasaano, (1) ukiindya wa Yéesu luulwii (5–7), (2) ʉlairiri kwa vapooji vaachwe ikimi na vavɨrɨ kʉvatʉmamɨra vaantʉ (10), (3) símo ja Ʉtemi wa Kurumwii (13), (4) ukiindya wa ˆvyeene vapooji va Yéesu vasaakwa vave (18–20), na (5) ukiindya wa kʉherererya kwa weerʉ na kʉʉja kwa Ʉtemi wa Kurumwii (24–25).
ˆVyeene Kɨtáabu ɨkɨ Chagavwa
Lʉkolo lwa Yéesu na kʉvyaalwa kwaachwe 1:1–2:23
Mʉrɨmo wa Yooháani Mʉbatisáaji 3:1-12
Kʉbatisiwa na kʉyerwa kwa Yéesu 3:13–4:11
Mʉrɨmo wa Yéesu ʉko ɨsɨ ya Galiláaya 4:12–18:35
Lʉyeendo lwa Yéesu kʉtamanya na múuji wa Yerusaléemu 19:1–20:34
Júma yo kiimikirirya ya Yéesu ʉko Yerusaléemu na heehi na Yerusaléemu 21:1–27:66
Kʉfʉfʉka na kʉfʉmɨra kwa Yéesu 28:1-20
© 2023 Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.