Inwijding & Licht: De oorsprong van Chanoeka

Inleiding

Chanoeka betekent “inwijding”. Het herdenkt hoe de Makkabeeën tegen de Grieken opstonden, trouw bleven aan JHWH en de Tempel her inwijdden nadat deze ontheiligd was. Ze vonden slechts één kruikje rein olie, genoeg voor één dag, maar de Menora bleef acht dagen branden – een wonder dat symboliseert dat Gods licht sterk blijft stralen, zelfs in duisternis.

Ook de kaarsen hebben diepe betekenis. Op de Chanoekia zijn er acht armen voor de acht dagen én één extra, de sjamash (‘dienaar’). Eerst wordt de sjamash aangestoken; met deze kaars worden elke avond de andere kaarsen aangestoken — steeds vanaf de nieuwste kaars van links naar rechts. De sjamash vestigt niet de aandacht op zichzelf, maar dient door zijn licht de ander. Hij is symbool voor wie dienend leeft — niet in het middelpunt, maar wél degene die het licht doorgeeft, beetje bij beetje.

Overdenking

Het verhaal van Chanoeka nodigt uit om ook vandaag trouw te zijn, zelfs als je omstandigheden donker lijken. De Makkabeeën kozen voor geloof en voor licht – niet omdat ze de macht hadden, maar omdat ze trouw bleven. Hun overwinning is symbool voor welke strijd wij nu voeren tegen verdrukking, secularisatie of verleiding tot conformiteit.

De sjamash laat ons zien dat licht verspreiden niet altijd betekent in de spotlight staan. Vaak is het 't dienende leven dat het verschil maakt: kleine handelingen, stille trouw, liefde die zichtbaar wordt. Net zoals de sjamash de andere kaarsen aansteekt, mogen wij anderen leiden naar het Licht — niet door onszelf te verhogen, maar door dienstbaar te zijn.

Jesjoea is het Licht, het Woord geworden Licht, dat de duisternis doordringt. Hij doet geen beroep op onze perfectie, maar op ons geloof en op onze bereidheid om licht te zijn, ook als het klein lijkt.

Gebed

Vader, dank U wel dat U Licht bent dat niet dooft. Dank U voor elke sjamash in mijn leven — dat ik niet streef naar eigen eer, maar om Uw licht te verspreiden. Help mij in dienstbaarheid te wandelen en een licht te zijn voor anderen, tot Uw glorie. Amen.