लूका किताबजे बारेने
किताबजे बारेने
लूका मान चीम्मेब डक्टर ख्य (कलस्सी ४:१४), मेस्ये मूल स्यूस्स्या पावलजे घनिष्ठ तोङ्मेबये ख्य। लूकादे अम्ब सूगब खबरजे किताब त्यामे दी, तर “मूल स्यूस्स्यायूजे काम” यब सर् करारजे किताबये लिख्दीदे (ले लूका १:१-४; मूल स्यूस्स्याजे काम १:१-२)। मूल स्यूस्स्या पावल प्रचार चेने ग्रीस मेस्ये टर्कीने दोस्रो मेस्ये तेस्रो पोलोने गीलीब लूकाये कोइ नेने ङूप्रेप्रेने गीलीदे (ले मूल स्यूस्स्यायूजे काम १६:१०;२०:६)। मेस्ये रोमने गीलीब पावलजे आखिरी यात्राने लूकाये ङूप्रेने ख्य (मूल स्यूस्स्यायूजे काम २७:१-२)। होरदे रोमने फ्योये ङ्येदे पावल कैदने स्योप्कमेस्ये लूकादे ङूजे सेवा चीत्दे (२ तिमोथी ४:११)
होरेक्यूत्देबे लूकादे ख्रीष्टियान धर्मजे सुरूजे बारेने त्यामे दी, तर ङू हम्ब कामने सामेल् क्यूक्क ख्य।
मत्ती रङ्सेब यहूदी क्यूत्देबे रङ्सेदे लिख्देब सूगब खबरने थेप्प्र पोब यहूदीयूजे लागि लिख्दीदे। तर लूकाब ग्रीक ख्य, होरेक्यूत्देबे ङूदे लिख्देब रङ्सेजे सूगब खबरने थेप्प्र पोब यहूदी तेब मीयूदे सूस्योलोने क्व खूलाबे लिख्दीदे।
अम्ब सुगब खबर लिख्दीब, लूकाप्रे मर्कूसजे सूगब खबरजे किताब त्या नक्कल ख्य। (मर्कूसजे सूगब खबर पहिलेने लिख्दीकब सूगब खबर ख्य)। येरेक्यूत्देबे लूकादे रङ्सेजे सूगब खबरने मर्कूसजे सूगब खबरने लिख्देब कूम पोयू दोहोरीदीदेबे लिख्दे ख्यङ्।
मर्कूसदे लिख्दीयेब पोयू यली सूजो पोयूये लिख्दीदेबे लूकादे सूगब खबरजे किताब लिख्दीदे। मत्तीदे लिख्देब सूगब खबर अने सामेल् चीदे ख्यङ्। सूजो कोये पोयू लूकादे लिख्देब सूगब खबरजे किताबने त्यामे प्रेक्क्य।
पात्ता केन् पो अम्ब ख्यङ्, लूका डक्टरत्यामे ते ख्य, तर पक्क रूप्दे क्यूक्कब इतिहासजे पोयू फूङ् पूत्देबे लिख्देब मीये ख्य। अम्ब सूगब खबर मेस्ये “मूल स्यूस्स्यायूजे कामजे किताब”- नेये लूकादे सोरो होस् येत्देबे तम्दम्ने क्यूक्कब कूम चीद चीदत्या पोयूये लिख्दीये ख्यङ्। लूकादे लिख्देब तम्दम् पोयू सूजो कूम इतिहासजे बारेने लिख्दीयेब किताबयू मेस्ये बैज्ञानिक अनुसन्धानदे लेप्प अम्ब पक्कने ख्यङ् यदेबे प्रमाणये जूर्तीक ख्यङ्। येशू ख्रीष्टजे सूगब खबर कोये मीत्यादे ह्वे चीत्देबे सीत्तीने थूदेबे चीतेब कथा दी। अम्ब पक्क रूप्दे सत्य मेस्ये प्रमाण सजने ख्यब इतिहासजे पो ख्यङ्।
लूकादे रङ्सेजे लिख्देब सूगब खबर कम्ब सालने लिख्दीदे यब पो पक्क थाने त्व ख्यङ्। बाइबलजे कूम विद्धानयूदे ई. स. ६५-७०- ने अम्ब सूगब खबर लिख्दीक ख्यङ् यदेबे विचार क्या ख्यङ्। सूजोयू हम्बयली ङ्येदे लिख्दे ख्यङ् यदेबे मनख्यङ्।
Ghale New Testament © Nepal Bible Society, 2011.