गलाती किताबजे बारेने
किताबजे बारेने
गलातीयाब रोमी साम्राज्यजे मध्यपूर्वीय एशियाने ख्यब ने त्याजे मीन ख्यङ्, अम्ब ने दीनी टर्की देशजे अन्द्रगूङ्ने पर्दे ख्यङ्। गलतीयूने लिख्देब पावलजे चिट्ठी त्या ख्रीष्टियान मण्डली त्यानेत्या लिख्दे दी, तर गलातियाने ख्यब ने भरीजे मण्डलीयूनेये लिख्दे ख्य, अम्ब मण्डलीयू क्वाने पावलदे सूरू चे ख्य। अम्ब मण्डलीयू कम्ब-कम्ब सहरने ख्य यब पो दीनीसेमे बाइबलजे विद्धानयूने पक्क था त्वो। कोलेदे उत्तर गलातियाजे सहरयू य ख्यङ्, कोलेदे दक्षिण गलातियाजे य ख्यङ्। कम्ब सालने अम्ब चिट्ठी लिख्दीदे यब पोये च्येलाबे था त्वो। कोलेदे ई.सं. ४८-४९ ने य ख्यङ्, कोलेदे ई.सं. ५४-५६-ने य ख्यङ्। कम्ब सालने लिख्दीलीने पावलदे पहिले लिख्देब चिट्ठीयू नङ्ने अम्ब चिट्ठीब त्या ख्यङ्।
गलातीयूने पावलदे चिट्ठी चेने लिख्दीदे यब पो हम्ब छ्योत्देबे चेलाबे क्व खूइय। अम्ब गलातियाने ख्यब यहूदी देब मीजे मण्डलीयूने सूरू चे बितीकै, आखिरीने कोले यहूदी ख्रीष्टियानयू अम्ब मण्डलीयूने रदेबे पावलजे शिक्षाजे विरोध चेने सूरु चीत्दे।
पावलजे खास शिक्षा अम्ब ख्य: अनूग्रहदे विश्वास चीत्देबेत्या मीदे मूक्ति प्रेखूय (एफिसी २:८)। तर अम्ब भूलने पर्देब यहूदी ख्रीष्टियानयूदे गलातीयूने लोम्मीदे यी मूक्ति प्रेने परमेश्वरजे अनूग्रहदे त्या अम्पूग्दी, तर यहूदी नियमये मन्देने पर्दीय। अम्ब पो लूच्च शिक्षा क्यूरब कारणदे गलातीयूजे बारेने पावलने सोरो सूर्त लादे ख्य, चेनेयलो गलातीयूदे येर शिक्षा मन्दे यलो, पावलदे लोम्मेब अनूग्रहजे सूगब खबर चेकम्दे अन्क्यूर ख्यङ्दे। कम्ब अनूग्रह गलातीयूदे प्रे ख्य, हम्ब अनूग्रह अम्ब लूच्च शिक्षादे चीप्प अम्प्रे क्यूप्पमे ख्य।
ख्रीष्टियान मण्डलीजे इतिहासने गलातीयूने लिख्दीयेब अम्ब चिट्ठी सोरो काम लादेब क्यूर ख्यङ्। चेनेयलो अम्ब चिट्ठी छ्योत्देबे मार्टीन लूथरदे सोह्रौ शताब्दी तेले मण्डलीने रब लूच्च शिक्षा चेलाबे चीन्ते ख्व क्यूत्दे, मेस्ये हम्ब लूच्च शिक्षाजे विरुद्ध चेने प्रोटेस्टेन्ट काम सूरू चीत्दे। चेनेयलो मार्टीन लूथरदे गलातीयूने लिख्देब अम्ब चिट्ठी छ्योत्देबे ख्रीष्टजे सूगब खबरजे मूल शिक्षा बल्लतल्ल क्वखूदे, या कम्ब मण्डलीदे या यहूदी नियमजे कामदे दी तर अनूग्रहदे त्या मीदे मुक्ति प्रेखूय।
संसारभरीजे मीयू रङ्सेदे चेब काम मेस्ये छेम्म्रेदे मूक्ति प्रेने बोङ् चीक्क्य। थमयूदे थर-थरजे धर्म कर्मजे नियमयू मन्दीदेबे परमेश्वरने सूग्ला चेने छेम्म्रे चीक्क्य। थमयू रङ्सेजे शक्तिदे पवित्र क्यूरने बोङ् चीक्क्य, तर थमयूदे अम्ब चीन्नब छेम्म्रेयू क्वाने सीत्तीने चीन्नत्या थून्क्य। परमेश्वरजे अनूग्रह प्रेत्देबेत्यामे ङीन पवित्र क्यूर खूय मेस्ये मूक्ति प्रेखूय। परमेश्वरदे प्रेम मेस्ये दया चीत्देबे ङीन पापी मीयूजे लागिये स्वर्गने क्योबब ख्यो पूक्मे ख्यङ्, या येशू ख्रीष्टने विश्वास चीत्देबे। गलातीयूने लिख्दीयेब अम्ब चिट्ठीजे मूख्य शिक्षा अम्बने ख्यङ्।
पावलदे केरे जीया चदे यब पो थेप पो थाप्रेजे लागि पावलदे रोमीयूने चङ्बेब चिट्ठीजे परिचयने ले खूय।
Ghale New Testament © Nepal Bible Society, 2011.