Ticuna - 1986 WBT (NT) Drama

Rü yema yaxõgüxü̃ ga Antioquíawa yexmagüxü̃tanüwa rü nayexma ga ñuxre ga yatügü ga Tupanaarü orearü uruü̃gü, rü ñuxre ga yatügü ga Tupanaarü orewa ngu̱xẽẽtaegüxü̃. Rü yematanüwa nayexma ga Bernabé, rü Chimóü̃ ga Waxwégu ãégaxü̃, rü Lúchiu ga Chirénecüã̱x, rü Menaéü̃ ga wüxigu Gariréaanearü ãẽ̱xgacü ga Eródemaxã yaexü̃, rü Chauru.
Rü wüxi ga ngunexü̃ ga yexguma Corica̱x ínangutaque̱xegügu rü tama nachibüeãcüma ínayumüxẽgüguyane, rü Tupanaãxẽ ya Üünecü rü ñanagürü nüxü̃: —¡Choxna penamugü i Chauru rü Bernabé nax naxügüã̱xü̃ca̱x i ngẽma puracü i choma nawa chanamugüchaü̃xü̃! —﻿ñanagürü.
Rü yexguma nüxü̃ nachauegu nax tama nachibüeãcüma nayumüxẽgüxü̃, rü Chauru rü Bernabéétügu naxǘxme̱xgü ga yema yaxõgüxü̃, rü ñu̱xũchi inanamuãchitanü nax naxügüã̱xü̃ca̱x ga Tupanaarü puracü.

Rü Tupanaãxẽ ya Üünecü rü inanamuãchitanü ga Bernabé rü Chauru. Rü ĩane ga Cheleúchiawa naxĩ, rü gumáarü türewa inaxĩãchi, rü capaxũ ga Chíperewa naxĩ. Rü Cuáü̃ ga Márcu nawe narüxũ nax nüxü̃ nangü̃xẽẽxü̃ca̱x. Rü yexguma Chíperearü ĩane ga Charamínaarü türewa nangugügu, rü inanaxügüe ga nüxü̃ nax yaxugüxü̃ ga Tupanaarü ore ga Yudíugüarü ngutaque̱xepataü̃güwa.
Rü guxü̃gu nixĩãgütanü ga yema capaxũwa ñu̱xmata ĩane ga Pápuwa nangugü. Rü yéma namaxã inayarüxĩ ga wüxi ga Yudíu ga yuüxü̃ ga Bar-ngechúchugu ãégaxü̃. Rü nüma rü wüxi ga orearü uruü̃neta nixĩ.
Rü yema capaxũarü ãẽ̱xgacü rü Chérquiu ga Paurugu naxãéga. Rü nüma rü wüxi ga yatü ga mea naãxẽxü̃ cuácü nixĩ. Rü yema yuüxü̃ rü gumá ãẽ̱xgacüarü ngü̃xẽẽruxü̃ nixĩ. Rü nüma ga ãẽ̱xgacü rü norü duü̃xü̃güxü̃ namu nax Chauru rü Bernabéca̱x yacagüxü̃ca̱x, yerü nüxü̃ naxĩnüchaü̃ ga Tupanaarü ore.
Natürü yema yuüxü̃, ga Griégugawa Erimínugu ãégaxü̃, rü tama nanaxwa̱xe nax Tupanaarü orexü̃ yaxugüxü̃ ga Chauru rü Bernabé. Yerü tama nanaxwa̱xe nax yaxõõxü̃ ga gumá ãẽ̱xgacü.
Natürü ga Chauru ga Paurugu ta ãégaxü̃, rü Tupanaãxẽ ya Üünecü nawa nayexma. Rü nüma ga Pauru rü meama nüxü̃ nadawenü ga yema yuüxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —Pa Idorata̱xáxü̃, Pa Ngo̱xo Nanex, cuma rü chixexü̃xicatama cuxüxchaü̃, rü naxchi cuxai i guxü̃ma i mexü̃. ¿Ñuxgura tá ta i nüxü̃ curüxoxü̃ nax ícuyatoxẽẽxü̃ i Cori ya Tupanaarü ore i aixcüma ixĩxü̃?
Ñu̱xmatátama cuxü̃ napoxcu ya Cori ya Tupana. Rü tá cungexetü, rü ñuxre i ngunexü̃ rü taxũtáma nüxü̃ cudau ya üa̱xcü —﻿ñanagürü. Rü yexgumatama naxca̱x naxẽanexü̃chi ga yema yuüxü̃, rü naxme̱xmaxã nadaugü nax texé naxme̱xgu yayauxãchixü̃ca̱x rü namaxã ítixũxü̃ca̱x.
Rü yexguma yemaxü̃ nada̱u̱xgu ga yema capaxũarü ãẽ̱xgacü rü nayaxõ ga Tupanaarü ore, yerü namaxã naba̱i̱xãchi ga yema Pauru rü Bernabé nangu̱xẽẽxü̃ ga Cori ya Tupanachiga.

Rü Pápuwa inaxĩãchi ga Pauru namücügümaxã. Rü nixãü̃ ga márwa rü Panfíriaanewa yexmane ga ĩane ga Pérguewa nangugü. Natürü ga Cuáü̃ ga Márcu rü yéma nüxna naxo, rü Yerucharéü̃ca̱x nataegu.
Rü Pérguewa inaxĩãchi ga Pauru rü Bernabé, rü Pichídiaanewa yexmane ga ĩane ga Antioquíawa nangugü. Rü ngü̃xchigaarü ngunexü̃gu rü Yudíugüarü ngutaque̱xepataü̃gu nachocu, rü yéma narütogü.
Rü yema ngutaque̱xewa nüxü̃ nadaumatügü ga Tupanaarü mugü ga Moiché ümatüxü̃ rü yema ore ga Tupanaarü orearü uruü̃gü ümatüxü̃. Rü yemawena, rü guma ngutaque̱xepataü̃arü ãẽ̱xgacügü, rü Bernabéna rü Pauruna nacagü, rü ñanagürügü: —Pa Toenexẽgüx, ngẽxguma pexü̃́ nangẽxmagu i perü ore i taãẽxẽẽruxü̃ i toxca̱x rü marü name i ñu̱xma tomaxã nüxü̃ pixu —﻿ñanagürügü.
Rü yexguma inachi ga Pauru, rü naxunagüme̱xẽ nax iyanachianexü̃ca̱x ga duü̃xü̃gü. Rü yexguma duü̃xü̃gümaxã nidexa, rü ñanagürü: —Pa Chautanüxü̃x i Iraétanüxü̃x rü Guxãma i Pema i To i Nachixü̃anecüã̱x Ixĩgüxe i Tupanaxü̃ Ngechaü̃güxex, rü ¡iperüxĩnüe!
Yimá tórü Tupana i yixema i Iraétanüxü̃, rü tüxü̃ nade ga nũxcümaü̃güxe ga tórü o̱xigü nax tüxü̃ nangü̃xẽẽxü̃ca̱x. Rü poraãcü tüxü̃ nimuxẽxẽ ga yexguma to ga nachixü̃ane ga Equítuanewa tayexmagügu. Rü yemaacü wüxi ga natücumü ga muxü̃ tüxü̃ nixĩgüxẽxẽ. Rü yemawena, rü norü poramaxã tüxü̃ ínagaxü̃ ga yema naanewa.
Rü chianexü̃wa tüxü̃ nagagü. Rü yéma 40 ga taunecü Tupana yáxna namaxã naxĩnü ga tümacüma ga chixexü̃ ga guxema tórü o̱xigü.
Rü yemawena Tupana nanadai ga 7 ga natücumügü ga Canaáü̃anecüã̱xgü nax tórü o̱xigüna naxããxü̃ca̱x ga yema naanegü nax tümaarü yaxĩgüxü̃ca̱x
Rü 450 ga taunecü tüxü̃ narüngü̃xẽxẽ. Rü yemawena rü tüxna nanamu ga ãẽ̱xgacügü ga dauruü̃gü ñu̱xmata Tupanaarü orearü uruxü̃ ga Chamué ingucuchi̱x.
Rü yexguma ga duü̃xü̃gü rü Tupanana naxca̱x nacagü ga wüxi ga ãẽ̱xgacü ga réi nax namaxã inacuáxü̃ca̱x. Rü Tupana rü nüxna nanamu ga Chaú ga Chíx nane ga Bẽyamíü̃tanüxü̃ ixĩcü. Rü nüma rü 40 ga taunecü nüxna nadau ga yema duü̃xü̃gü.
Rü yemawena ga Tupana rü ínanata̱xüchi ga Chaú, rü Dabíxü̃ naxuneta nax gumá Iraétanüxü̃arü ãẽ̱xgacü yixĩxü̃ca̱x. Rü Dabíxü̃ nixuchiga ga Tupana, rü ñanagürü:
“Nüxü̃ chadau rü Dabí ya Ichaxí nane rü wüxi ya yatü ya poraãcü choxü̃́ ngúchaü̃cü nixĩ.
Rü nüma tá nanaxü i guxü̃ma i ngẽma choma chanaxwa̱xexü̃”,
ñanagürü ga Tupana.
Rü nũxcüma ga Tupana rü marü inaxuneta rü wüxi i Dabítaxa tá nixĩ i Cristu ixĩxü̃, rü tá nanamaxẽxẽxẽ i Iraétanüxü̃. Rü Ngechuchu nixĩ ga gumá Maxẽxẽẽruxü̃ ga tórü o̱xigümaxã nüxü̃ yaxucü ga Tupana.
Natürü naxü̃pa nax ínanguxü̃ ga Ngechuchu, rü Cuáü̃ ga baiü̃ẽẽruxü̃ rü guxü̃ma ga Iraétanüxü̃maxã nüxü̃ nixuchiga ga ore i mexü̃ rü ñanagürü: “Name nixĩ i nüxü̃ perüxoe i pecüma i chixexü̃, rü Tupanaca̱x pewoegu, rü ípebaiü̃”, ñanagürü.
Rü yexguma marü yangaicaxgu nax nayuxü̃ ga Cuáü̃, rü ñanagürü: “Tama choma nixĩ ya yimá pema nagu perüxĩnüecü ya Cristu chixĩxü̃. Natürü choweama ne naxũ ya yimá aixcüma Cristu ixĩcü. Rü choma rü nape̱xewa taxuwama chame, rü bai i norü chapatucunüarü wẽgüwaxüra chame” —﻿ñanagürü ga Cuáü̃.
Rü ñanagürü ga Pauru —Pa Chautanüxü̃ i Abraáü̃taagüx, rü Guxãma i Pema i To i nachixü̃anecüã̱x i Tupanaga Ĩnüexex, rü pexca̱x nixĩ i ñaa ore i tüxü̃ maxẽxẽẽxü̃.
Rü aixcüma yema Yerucharéü̃cüã̱xgü ga duü̃xü̃gü rü yema norü ãẽ̱xgacügü rü tama nüxü̃ nacua̱xgü nax Tupana Nane yixĩxü̃ ga Ngechuchu. Rü tama mea nüxü̃ nacua̱xgü nax ta̱xacüchiga yixĩxü̃ ga yema ore ga nũxcümaü̃güxü̃ ga Tupanaarü orearü uruü̃gü ümatüxü̃ i ñu̱xma perü ngutaque̱xepataü̃wa nüxü̃ pedaumatügüxü̃ i wüxichigü i ngü̃xchigaarü ngunexü̃gu. Rü yema duü̃xü̃gü ga Ngechuchuxü̃ ima̱xgüxü̃ rü nawa ningu ga yema ore ga nũxcüma ümatüxü̃.
Rü woo taxuxü̃ma ga ta̱xacü ga chixexü̃ nawa inayangaugü nax nayuxẽẽãxü̃ca̱x, natürü Pirátuna naxca̱x nacagü nax yamáaxü̃ca̱x.
Rü yexguma yanguxgu ga guxü̃ma ga yema ore ga Tupanaarü orearü uruü̃gü ümatüxü̃ ga Ngechuchuchiga, rü nanayauxgü ga naxü̃ne ga curuchawa, rü wüxi ga naxmaxü̃gu nayanaxücuchigü.
Natürü woo marü nax nayuxü̃, rü Tupana rü wena nanamaxẽxẽ.
Rü nüma ga Ngechuchu rü muxü̃ma ga ngunexü̃ naxca̱x nango̱x ga yema duü̃xü̃gü ga nawe rüxĩxü̃ ga yexguma Gariréaanewa ne naxũxgu rü Yerucharéü̃wa naxũxgu. Rü ngẽma duü̃xü̃gü nixĩ i ñu̱xma i guxü̃ i duü̃xü̃gümaxã nüxü̃ ixugüxü̃ i nachiga.
Rü ngẽmaãcü i toma rü núma tangugü nax pemaxã nüxü̃ tixuxü̃ca̱x i ngẽma ore i aixcüma mexü̃. Rü dücax, rü yema uneta ga nũxcümaü̃güxü̃ ga tórü o̱xigümaxã nüxü̃ yaxuxü̃ ga Tupana, rü taxca̱x nayanguxẽxẽ ga yexguma Ngechuchuxü̃ wena namaxẽẽgu. Rü wiyaegüpanewa i norü taxre i capíturuwa rü ngẽmachiga nüxü̃ nixu i ngẽxguma: “Cuma nixĩ i Chaune, rü choma nixĩ i Cunatü chixĩxü̃”, ñaxgu.
Rü Tupana rü nũxcüma marü nüxü̃ nixu nax wena tá namaxẽẽãxü̃ ga Ngechuchu nax tama yayixixü̃ca̱x ga naxü̃ne. Rü norü orewa rü ñanagürü:
“Choma rü tá chayanguxẽxẽ ga yema unetagü i üünegüxü̃ i aixcüma ixĩgüxü̃ ga nũxcüma Dabímaxã nüxü̃ chixuxü̃”,
ñanagürü.
Rü ngẽmaca̱x tóxnamana i Tupanaarü orewa rü ñanagürü ta:
“Tama cunaxwa̱xe nax yayixixü̃ i naxü̃ne ya Yimá Üünecü”,
ñanagürü.
Rü yexguma namaxü̃xgu ga Dabí, rü nüxü̃ narüngü̃xẽxẽ ga norü duü̃xü̃gü, yexgumarüxü̃ ga Tupana namuxü̃. Natürü nayu, rü nanatüxü̃tagu rü naéxü̃tagu nata̱x ga naxü̃ne, rü niyixi.
Natürü gumá Tupana wena namaxẽẽcü ga Ngechuchu rü tama niyixi ga naxü̃ne.
Rü ñu̱xmax, Pa Chauenexẽgüx, rü chanaxwa̱xe i nüxü̃ pecua̱x rü yimátama Ngechuchugagu Tupana tüxü̃́ nüxü̃ narüngüma i tórü pecadugü ngẽxgumarüxü̃ i pemaxã nüxü̃ tixuxü̃rüxü̃.
Rü ñu̱xma ya guxãma ya yíxema nüxü̃́ yaxõgüxe, rü Ngechuchugagu Tupana tüxü̃́ nüxü̃ narüngüma i guxü̃ma ga yema pecadugü ga noxri taxucürüwa tüxü̃́ nüxü̃ yanangümaxü̃ ga yexguma nagu taxĩxgu ga yema mugü ga Moiché ümatüxü̃.
Rü pexuãẽgü nax tama pegu nanguxü̃ca̱x i ngẽma poxcu i Tupanaarü orearü uruü̃gü nüxü̃ ixuchigaxü̃ ga yexguma ñagügu:
“Rü dücax, Pa Duü̃xü̃gü i Tupanaarü Orexü̃ Cugüexü̃x,
rü tá peba̱i̱xãchie rü tá peyue,
erü pema pemaxẽyane rü tá chanaxü i ta̱xacü i taxü̃ i taxũtáma pixõgüxü̃ i woo texé pemaxã nüxü̃ ixuxgu”
—﻿ñanagürü ga Pauru.
Rü yexguma gumá Yudíugüarü ngutaque̱xepataü̃wa ínachoxü̃gu ga Pauru rü namücügü, rü yema duü̃xü̃gü ga tama Yudíugü ixĩgüxü̃ rü nüxü̃ naca̱a̱xü̃gü nax to ga ngü̃xchigaarü ngunexü̃gu rü wenaxarü yemachigaxü̃tama namaxã yaxuxü̃ca̱x.
Rü yexguma marü nüxü̃ nachauegu nax nangutaque̱xegüxü̃, rü Pauruwe rü Bernabéwe narüxĩ ga muxü̃ma ga Yudíugü rü muxü̃ma ga togü ga duü̃xü̃gü ga tama Yudíugü ixĩgüxü̃ natürü Yudíugürüxü̃ Tupanaaxü̃́ yaxõgüxü̃. Rü Pauru rü Bernabé rü namaxã nidexagü rü nayaxucu̱xẽgü nax tama nüxü̃ naxoexü̃ca̱x nax nagu naxĩxü̃ ga yema Tupanaarü ngechaü̃.
Rü yema to ga ngü̃xchigaarü ngunexü̃gu, rü wixgutaa̱x guxü̃ma ga yema ĩanecüã̱x nangutaque̱xegü nax inaxĩnüexü̃ca̱x ga Tupanaarü ore.
Natürü yexguma yema Yudíugü nüxü̃ daugügu ga yema muxũchixü̃ ga duü̃xü̃gü ga Pauruca̱x ngutaque̱xegüxü̃ rü poraãcü nixãũxãchie. Rü inanaxügüe nax Pauruxü̃ nachoxü̃gagüxü̃ rü namaxã naguxchigagüxü̃.
Natürü ga Pauru rü Bernabé rü tama namuü̃eãcüma yema Yudíugüxü̃ nangãxü̃gü, rü ñanagürügü: —Tupana nanaxwa̱xe nax pemaxãxíra nüxü̃ tixuxü̃ i norü ore. Natürü ñu̱xma nax nüxü̃ pexoexü̃ i ngẽma ore rü tama penayauxgüchaü̃xü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃, rü ngẽmaca̱x i ñu̱xmax i toma rü tá ngẽma tama Yudíugü ixĩgüxü̃tanüwa taxĩ.
Yerü yemaacü toxü̃ namu ga Cori, rü ñanagürü:
“Duü̃xü̃gü i tama Yudíugü ixĩgüxü̃arü nangóonexẽẽruxü̃ marü cuxü̃ chixĩxẽxẽ,
nax guxü̃wama i ñoma i naanewa cunangexü̃ca̱x i chorü ore i maxẽxẽẽruxü̃”,
—﻿ñanagürü.
Rü yexguma yema orexü̃ naxĩnüegu ga yema duü̃xü̃gü ga tama Yudíugü ixĩgüxü̃, rü nataãẽgü rü ñanagürügü: —Namexẽchi nixĩ i ñaa Cori ya Tupanaarü ore —﻿ñanagürügü. Rü nayaxõgü ga guxü̃ma ga yema duü̃xü̃gü ga Tupana marü nüxü̃ unetaxü̃ nax nayauxgüãxü̃ca̱x i maxü̃ i taguma gúxü̃.
Rü yemaacü guxü̃wama ga yema naanewa nüxü̃ nixugüetanü ga Cori ya Tupanaarü ore.
Natürü yema Yudíugü ga tama Ngechuchuaxü̃́ yaxõgüchaü̃xü̃, rü chixexü̃maxã nayaxuxcu̱xẽgü ga yema ngexü̃gü ga tachigagüxü̃ ga Yudíugücümagu ĩxü̃ rü ñu̱xũchi nayaxuxcu̱xẽgü ga guma ĩanearü ãẽ̱xgacügü nax Pauruxü̃ rü Bernabéxü̃ ínawoxü̃xü̃ca̱x ga yema naanewa.
Rü yexguma ga Pauru rü Bernabé rü inapagücutü ga norü üxaxü̃cutü nax yemawa nüxü̃ yacua̱xãchitanüxü̃ca̱x ga norü chixexü̃ ga yema ĩanecüã̱xgü ga duü̃xü̃gü. Rü ñu̱xũchi ga Pauru rü Bernabé rü ĩane ga Icóniowa naxĩ.
Natürü yema yaxõgüxü̃ ga guma ĩane ga Antioquíawa yexmagüxü̃ rü poraãcü Tupanamaxã nataãẽgü, rü Naãxẽ ya Üünexü̃ rü aixcüma nawa nayexma.

聆听 Ngechuchuarü ngúexü̃gü ga yamugüxü̃arü puracüchiga 13