Tuvin - 2011IBT-R (Bible) Non Drama

Tuvin - 2011 IBT-R (Bible) Drama

Эң эгезинде Бурган дээр биле черни чаяап каан.
Черниң ужу-бажы билдинмес, ээн турган. Дүп чок далай кырынга дүмбей турупкан; а сугнуң кырында Бурганның Сүлдези ужуп турган. «Чырык чырып келзин» – деп, Бурган чугаалаан. Ынчан чырык көстүп келген. Бурган чырыкты экизинип көрген. Оон чырыкты дүмбейден аңгылап каапкаш, дүмбейни «дүн» деп, а чырыкты «хүн» деп адап каан. Кежээ дүшкен, даң аткан: бирги хүн ол болган.
Оон Бурган мынча дээн: «Суг ортузунга бопурук дээвиир тывылзын, ынчангаш ол сугну сугдан аңгылазын». Бурган бопурук дээвиирни чаяап кааш, ооң адаанда турар сугну ооң кырында турар сугдан аңгылаан. Шак-ла ындыг апарган. Бопурук дээвиирни Бурган «дээр» деп адап каан. Кежээ дүшкен, даң аткан: ийиги хүн ол болган.
Оон Бурган мынча дээн: «Дээрниң адаанда суглар чаңгыс черге чыглып келзин, оон кургаг чер тывылзын». Шак-ла ындыг апарган. Бурган кургаг черни «чер» деп, а чыылган сугларны «далайлар» деп адап каан. Ол бүгүнү Бурган экизинип көрген. Оон Бурган мынча дээн: «Чер кырынга үрезинниг үнүштерниң база чимистиг ыяштарның бүгү хевирлери өзүп үнзүн, оларның шупту янзылары таразын». Шак-ла ындыг апарган. Чер үрезинниг үнүштерни база чимистиг ыяштарны өстүрген, оларның янзылары тарап эгелээн. Ол бүгүнү Бурган экизинип көрген. Кежээ дүшкен, даң аткан: үшкү хүн ол болган.
Оон Бурган мынча дээн: «Дүннү хүнден аңгылаар база үелер, хүннер, чылдар демдеглээр чырымалдар дээрге турзун; олар черни дээрден чырыдар чырыткылар болзун». Шак-ла ындыг апарган. Бурган ийи дээди чырымалды – хүндүскү үени башкарары-биле улуг чырымалды, дүнеки үени башкарары-биле биче чырымалды – чаяап каан. Сылдыстарны база немей чаяаган. Бурган оларны черни чырытсын дээш, дүн биле хүннү башкарбышаан, чырык биле дүмбейни аңгылазын дээш, дээрге салып каан. Ол бүгүнү Бурган экизинип көрген. Кежээ дүшкен, даң аткан: дөрткү хүн ол болган.
Оон Бурган мынча дээн: «Сугга эңмежок дириг амытаннар тывылзын, черниң кырында бопурук дээрге куштар ушсун». Бурган далайга улуг амытаннарны, сугга янзы-бүрү дириг амытаннарны база аңгы-аңгы чалгынныг куштарны чаяаган. Ол бүгүнү Бурган экизинип көрген. «Далай-сугга өзүп-көвүдеңер-ле, а куштар черге өзүп-көвүдезиннер» – деп, Бурган йөрээген. Кежээ дүшкен, даң аткан: бешки хүн ол болган.
Оон Бурган мынча дээн: «Янзы-бүрү дириг амытаннар: мал-маганның, аң-меңниң, соястаарларның аңгы-аңгы уксаалары чер кырынга тывылзын». Шак-ла ындыг апарган. Янзы-бүрү дириг амытаннар: мал-маганның, аң-меңниң, соястаарларның уксааларын Бурган чаяаган. Ол бүгүнү Бурган экизинип көрген. Ооң соонда Бурган мынча дээн: «Бистиң овур-хевиривис-биле, Биске дөмейлештир кижи амытанны чаяап каалы; ол далай-сугнуң амытаннарын, дээрниң куштарын, мал-маганны, соястаарларны – черниң бүгү дириг амытаннарын чагырып, бүгү бөмбүрзекке тергиидеп чорзун». Бурган Бодунуң овур-хевири-биле, Бодунга дөмейлештир кижи амытанны – эр биле кыс кижини чаяап каан. Алгап-йөрээвишаан, Бурган оларга мынча дээн: «Өзүп-көвүдеңер, черниң кырын ээлеңер, далай-сугнуң амытаннарын, дээрниң куштарын, соястаарларны болгаш черниң бүгү-ле дириг амытаннарын чагырып тергиидеңер». «Бо-дур, силерге Мен бүгү үрезинниг үнүштерни, үрезинин тарыыр чимистиг ыяштарны бердим: олар силерге чем болур – деп, Бурган чугаалаан. – А черниң бүгү дириг амытаннарынга база дээрниң куштарынга, чер кырында аң-меңге Мен бүгү-ле ногаан үнүштерни чем кылдыр бердим». Шак-ла ындыг апарган. Ынчан Бурган Бодунуң чаяап кааны бүгү чүвезин көөрге, шуптузу аажок таарымчалыг болган. Кежээ дүшкен, даң аткан: алдыгы хүн ол болган.

सुनें - Эге дөс 1