YouVersion Logo
Search Icon

San Mateo 5

5
Nu cahán ra Jesús nuu ñáyɨvɨ nu chiqui
(Lc. 6.20-23)
1Cuhva cha nyehe̱ ra Jesús tyi cuaha xaan ñáyɨvɨ, ndaa̱ ra noo nuu yucu. Ta chicunyaa̱ ra yucuan. Tyicuan ta ñu nyicón chi ra chicunyicu̱ ñu nɨcachico nu nyaá ra. 2Tyicuan ta quichaha̱ sañaha ra Jesús chi ñu tyehe caa:
3―Tandɨhɨ ri ñu cha chitó vatyi chiñuhú Nyoo chi ñu, sɨɨ xaan cucuvi chi ñu, vatyi tahán chi vatyi cunyaca ñaha Nyoo añima ñu.
4’Ta tandɨhɨ ri ñu nducuihya iñi vityin cha catyi cuatyi ñu, sɨɨ xaan cucuvi chi ñu. Vatyi cusanaa Nyoo cha cuihya iñi ñu.
5’Tandɨhɨ ri ñu cha ña cahnu sahá chi, sɨɨ xaan cucuvi chi ñu, vatyi cuquehen cuenda ñu ñuhu ñayɨvɨ̱ cha catyi̱ Nyoo tyi cuhva ra chi ñu.
6’Ta tandɨhɨ ri ñu cuñí xaan sacuvi cuhva catyí Nyoo, sɨɨ xaan cucuvi chi ñu, vatyi Nyoo cutyinyee ra chi ñu tacuhva cuvi sacuvi ñu.
7’Ta tandɨhɨ ri ñu cha iyó tucahnu iñi chi, sɨɨ xaan cucuvi chi ñu, vatyi Nyoo, cucoo tɨcahnu iñi chi ra chihin ñu.
8’Ta tandɨhɨ maa ñu ndundɨɨ̱ añima saha̱ Nyoo, sɨɨ xaan cucuvi chi ñu, vatyi ñu cuan, cunyehe ñu chi Nyoo.
9’Ta ñu nducú cuhva cha coo taxi ri ñáyɨvɨ chihin Nyoo sɨɨ xaan cucuvi chi ñu, vatyi Nyoo, cucatyi ra tyi sehe ra cuví chi ñu.
10’Ta tandɨhɨ ñu cha tasɨ cuñí nyehe ñáyɨvɨ chi ñu cha catyi cha sacuví ñu tari cuhva catyí Nyoo, sɨɨ xaan cuvi chi ñu, vatyi nyacá ñaha Nyoo añima ñu.
11’Na cusɨɨ cuñi ndo tatu cahán ña vaha ñáyɨvɨ sɨquɨ ndo. Ta sanyehé ñu tɨndoho chi ndo. Ta tavá ñu cuaha cuendu sɨquɨ ndo cha catyi yuhu. 12Na cusɨɨ cuñi ndo vatyi tatu tyehe caa sacuví ñu chihin ndo, sɨɨ xaan cucuvi chi ndo, vatyi cahnu xaan ta tyaquɨ xaan cha cutahan chi chi ndo, nachaa ndo andɨvɨ. Vatyi suri tyicuan caa chinyacuvi̱ tucu ñu cha ña vaha chihin ra cacuvi̱ profeta cuenda Nyoo ta cha naha.
Tatu sandɨhɨ yo cha chinó iñi yo chi Nyoo cuví yo tari ñɨɨ cha ndɨhɨ cha uhva
(Mr. 9.50; Lc. 14.34-35)
13’Nyoho cha chinó iñi ndo chii, tari ñɨɨ vaha cuví ndo. Soco tatu ñɨɨ, ta ndɨhɨ cha uhva, ma sacu uhva ca chi cha cachi yo. Ña vaha ca ñɨɨ cuan. Tyicuan ta sacuita yo. Ta cuañi ñáyɨvɨ sɨquɨ chi.
Tatu vaha quichahá yo tuhun cahán Nyoo, cuví yo tari ñuhu̱ cha sandundichín nu cuahan ñáyɨvɨ nu ñaa iñi
14’Nyoho cuví ndo tari ñuhu̱ cha sandundichín nu cuahan ñáyɨvɨ. Noo ñuu cha nyaá xiñi noo yucu, ma cuvi quɨhɨ xehe. Tyicuan caa tahán chi cuvi ndo. 15Ta yori yo cha tyaa yo noo ñuhu̱ tima, ta tixehe yo chichi noo caja. Soco tyiso yo noo nu sucun vatyi sandichin chi chichi vehe tatu cua quɨhvɨ ñáyɨvɨ, soco ndichin. 16Ta tyicuan caa tahán chi sandundichin tucu nyoho chihin ñuhu̱ Nyoo cha iyó añima ndo nu cuahan ñáyɨvɨ. Tyicuan ta nanyehe ñu cha vaha cha nyacuví ndo, ta sacahnu ñu chi Sutu yo Nyoo ra nyaá andɨvɨ.
Sañahá ra Jesús vatyi nɨñɨ xaan sacuvi yo ta sañaha yo tandɨhɨ tuhun cha tachi̱ Nyoo chi yo
17’Ma cuñi ndo vatyi yuhu vachi sanai ley cha tachi̱ Nyoo chi ra Moisés vatyi tyaa ra. Ta nɨ ri ña vachi sanai tuhun cha tyaa̱ ra cacuvi̱ profeta cuenda Nyoo ta cha naha. Yuhu ña vachi vatyi sanai yucuan. Soco vachi quichahi tandɨhɨ cha catyí tuhun cuan, ta sañahí ñáá cha cuñí chi catyí. 18Cha ndicha catyí chi ndo vatyi cha nɨ ri ca cha iyó ca andɨvɨ chihin ñuhu ñayɨvɨ̱ ma naa nɨ chiin cha tyaa̱ ra Moisés ta ra cacuvi̱ profeta Nyoo ta cha naha, nyacua nya yaha cuvi tandɨhɨ tari cuhva nyaá cha catyaa̱ ra. 19Yucuan chaha, tatu ña quichahá ñáyɨvɨ tuhun cha tachi̱ Nyoo chi ñu, vasɨ noo tuhun luhlu ri cuví, ta tatu chasɨ ñu nu quichaha inga ñáyɨvɨ, luhlu xaan cucuvi ñu nu nyacá ñaha Nyoo. Soco ñu cha quichahá tandɨhɨ, ta sañahá tucu ñu chi inga ñáyɨvɨ. Ican ñu cuan cahnu xaan cucuvi ñu nu nyacá ñaha Nyoo. 20Vatyi cuñí chi cha quichahá vaha ca ndo chi Nyoo ican saha ra sacuahá cuenda ley vehe ñuhu, ta ra cacuví fariseo. Yucuan ta cuvi quɨhvɨ ndo nu nyacá ñaha Nyoo.
Nu sañahá ra Jesús chi yo vatyi ma cuxaan yo chi ñáyɨvɨ
21’Nyoho cha cuaha chaha chiñi̱ ndo tuhun cha catyi̱ Nyoo chi ñu chiyo̱ ta cha naha. Catyi̱ ra: “Ma cahñi ndo chi ñáyɨvɨ, vatyi tatu cahñi ndo ñáyɨvɨ, tahán chi cutuñi chi ndo.” 22Soco yuhu, catyí chi ndo, vatyi vasɨ cha cuxaan ri ndo chi noo ñáyɨvɨ, o vasɨ cha cahán uhvi ri ndo chi ñáyɨvɨ, o vasɨ cha cahán nyaa ri ndo chi ñáyɨvɨ, tahán chi cutuñi chi ndo. Ta sɨɨn ri sa̱ha cuenda ndo chi ndo coto cuhun ndo anyaya chihin cuatyi cuan.
23’Ta yucuan chaha quɨvɨ cuahun vehe ñuhu, ta nyisón cha cucuhvon chi Nyoo, ta tatu cha nanyaun cha cua cuhvon ta nɨcohon iñun vatyi ña vaha iyó noo yañun chuhun. 24Sa̱ndoo cha cua cuhvon chi Nyoo yucuan. Ta cu̱hun vatyi na coo vahun chihin yañun. Tyicuan ta ndi̱chun nya vehe ñuhu, ta cu̱hva cuendon cha cua cuhvon chi Nyoo.
Sañahá ra Jesús vatyi cacan yo tɨcahnu iñi cuatyi yo coto cuhun yo anyaya
(Lc. 12.57-59)
25’Tatu yóó ra chicán cuatyi chahun, ta cuahan ra chuhun nya nuu ra cuví tyiño, na̱ndacan tɨcahnu iñi chi ra ityi cuahun, coto cuhva cuenda ra chuun chi ra cuví tyiño. Ta ra cuví tyiño cua cuhva cuenda ra chuun chi policía. Ta policía cuan cutyihi ra chuun vehe caa. 26Soco catyí chuun vatyi ma cuvi quiton vehe caa cuan nyacua nya tyiyahvun tandɨhɨ cha tahán chi tyiyahvun.
Sañahá ra Jesús vatyi ni cha ndichi xiñi yo cha coo nonga ñusɨhɨ, o nonga rayɨɨ chi yo, ta ña vaha
27’Nyoho chiñi̱ ndo tuhun vatyi catyi̱ Nyoo ta cha naha vatyi nyoho cha iyó ñasɨhɨ ndo, ma coo inga ñusɨhɨ chi ndo. 28Soco yuhu catyí chi ndo, vatyi nya nyoho cha nyehé ndo chi noo ñusɨhɨ ta quɨhvɨ iñi ndo chi ñu, catyí chi ndo vatyi chihin yucuan ri ta cha chicoo̱ cuatyi ndo.
29-30’Vatyi tatu chɨtɨ nuu chiyo vahun sanacavá chuun nu cuatyi, vaha taxin ca ta̱va ta sa̱cuiton cañi. Vatyi vaha ca quɨhvun nu nyacá ñaha Nyoo chihin noo chɨtɨ nuun, ta ñima ca chihin cha nɨnduvi chɨtɨ nuun ta cuhun nu cayu ñuhu̱ chichi anyaya. O tatu ndahun sanacavá chuun nu cuatyi, vaha taxin ca ca̱hnya ta sa̱cuiton cañi. Vatyi vaha ca cha quɨhvun nu nyacá ñaha Nyoo chihin cha luu ndahun, ta ñima ca cha nanɨun ta cuhun nu cayu ñuhu̱ chichi anyaya.
Nu sañahá ra Jesús sɨquɨ ra sandoo ñasɨhɨ
(Mt. 19.9; Mr. 10.11-12; Lc. 16.18)
31’Ta suri catyi̱ tucu Nyoo chi ñáyɨvɨ chiyo̱ ta cha naha vatyi yóó ra sandoo̱ ñasɨhɨ, cuñí chi cuhva ra noo tutu cuenda cha sandoo̱ ra chi ña. 32Soco catyí yuhu chi ndo, ñahri ityi iyó chi noo ra cha sandoo ra chi ñasɨhɨ ra tatu ña natuvi̱ ña chihin inga rayɨɨ. Vatyi tatu sandoo̱ ra chi ña, ta ñima cha catyi cuatyi cuan, chicoo̱ cuatyi ra nuu Nyoo. Ta sɨɨn ri sacoo̱ ra cuatyi ña vatyi tatu quehen ña inga ra, chicoo̱ cuatyi ña nuu Nyoo. Ta chicoo̱ tucu cuatyi ra cha quehe̱n chi ña cuan.
Ma catyi yo “chito vaha maa Nyoo” tacuhva chino iñi ñáyɨvɨ vatyi ndicha cha cahán yo
33’Ta chiñi̱ tucu ndo, vatyi catyi̱ tucu Nyoo chi ñu chiyo̱ ta cha naha tyehe caa: “Tatu tyanaha ndo Nyoo tyi cusacuvi ndo noo cha cusacuvi ndo, tahan chi cha sacuvi ndo.” 34Soco yuhu catyí chi ndo vatyi ma tyanaha ndo Nyoo tacuhva chino iñi ñáyɨvɨ vatyi ndicha cha cahán ndo. Ta ma tyanaha ndo ni tuhun andɨvɨ, vatyi yucuan nu nyaá maa Nyoo cuví. 35Ta nɨ ri tuhun ñuhu ñayɨvɨ̱ ihya ma tyanaha ndo, vatyi yucuan cuví nu chañí Nyoo. Ta nɨ ri tuhun ñuu Jerusalén, ta ma tyanaha ndo, vatyi yucuan cuví ñuu Nyoo ra cuví Rey cha cahnu ca. 36Ta nɨ ri tuhun xiñi ndo, ta ma tyanaha ndo, vatyi ma cuvi sanducuichin ndo ni noo ixi xiñi ndo. Ta ni ma cuvi sandutoon tucu ndo. 37“Ican” ca̱tyi ndo, tatu ican. Soco tatu ñima, “ñima”, ca̱tyi ndo. Ta ma tyanaha ndo Nyoo vatyi ra ña vaha tyiyuhú chi ndo cuví cuan.
Nu sañahá ra Jesús vatyi tatu sacuví ñáyɨvɨ cha ña vaha chihin yo, na sacuvi yo cha vaha chihin ñu
(Lc. 6.29-30)
38’Ta chiñi̱ tucu ndo cha catyí tuhun cha tyaa̱ ra Moisés ta cha naha: “Vatyi tatu noo ñáyɨvɨ cañi ñu nuu ndo, ta tahvi noo noho ndo, o tɨvɨ noo chɨtɨ nuu ndo, o nya chi ndo sañicuehe̱ ñu, tahán chi vatyi sañicuehe tucu ñáyɨvɨ chi maa ñu, tari cuhva cha sañicuehe̱ ñu chi ndo.” 39Soco yuhu catyí chi ndo, vatyi ma nasacuvi ndo cha ña vaha cha nyacuvi̱ ñu tasɨ iñi chi ndo. Vatyi tatu yóó cha cañi ɨɨn chiyo xɨtɨn ndo, ma nduxaan ndo chi ñu. Soco cuhva tucu ndo inga chiyo xɨtɨn ndo na cañi ñu. 40O tatu chicán ñu cuatyi chaha ndo, ta cuñí ñu tinyaa ñu noo camisa ndo, ma cuxaan ndo chi ñu. Soco cuhva ndɨhɨ ndo chaqueta ndo chi ñu. 41O tatu yóó cha catyí chi ndo na cuiso ndo cha chii ñu noo kilómetro, cuiso ndo uvi kilómetro. 42Tatu yóó ñu chicán tumañi iñi chi ndo, cu̱hva ndo chi ñu. Ma catyi ndo cha ma saha ndo tumañi iñi cuan.
Na cuñi yo chi ñu xaan iñi chi yo
(Lc. 6.27-28, 32-36)
43’Ta chiñi̱ tucu ndo tuhun cha catyi̱ ñu chiyo̱ ta cha naha vatyi cu̱ñi ndo chi ra tahan ndo. Ta chi ra xaan iñi chi ndo quɨ̱hɨ tɨsɨhɨ iñi ndo chi ra. 44Soco yuhu catyí chi ndo, cu̱ñi ndo chi ñáyɨvɨ xaan iñi chi ndo. Ta sa̱cuvi ndo cha vaha chihin ñáyɨvɨ cahan chi ndo, ta chi ñu ña cuñí nyehe chi ndo. Ta ca̱can tahvi ndo chaha ñu quiñi nyacuvi chihin ndo ta sanyehé tɨndoho chi ndo. 45Ta tyicuan caa sa̱cuvi ndo tacuhva coto ñáyɨvɨ vatyi cuví ndo sehe Sutu yo ra nyaá andɨvɨ. Vatyi maa ra sacañá ra ñanyii, ta sacoón ra savi sɨquɨ tyiño sahá ñáyɨvɨ vaha ta ñáyɨvɨ ña vaha ñandɨhɨ. 46Tatu nyoho ta cuñí ndo chi ñáyɨvɨ cha vaha iyó chihin ndo ta ña cuñí nyehe ndo chi ñáyɨvɨ xaan iñi chi ndo, ñahri cha vaha cuñihi ndo. Vatyi suri tyicuan caa nyacuví tucu ra catavá xuhun cuenda gobiernu ñuu Roma. Ta quiñi ca iyó ra cuan cuñí maa ndo. 47O tatu chahá ndo nocumi chi ra tahan ri ndo, ñahri cha vaha xaan nyacuví ndo. Vatyi suri tyicuan caa sacuví tucu ñáyɨvɨ ña ñohó nuu Nyoo. 48Tari Sutu yo cha nyaá andɨvɨ maa maa ri cha vaha sacuví ra, tyicuan caa nyoho maa maa ri cha vaha sa̱cuvi ndo.

Currently Selected:

San Mateo 5: mxt

Highlight

Share

Copy

None

Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in

YouVersion uses cookies to personalize your experience. By using our website, you accept our use of cookies as described in our Privacy Policy