Zaan 4
4
Zesu 'pegee Samari le do ba jan
1 Farizi mu 'ɛ ‑wa ‑maa mɛɛ mu ta dɔɔ Zesu 'yaa‑ ‑klaŋlanɛ ‑bebe 'srɔɔwo zii' 'kee‑ 'mu 'wiiŋfɛ‑ 'ke 'bhɛ kan Mɛɛ Wiiŋfɛ' Mi Zaan ta. 2'Bhɛɛ‑ 'duŋ‑, 'yee‑ Zesu 'gbu 'laa ‑yaa mɛɛ mu wiiŋfɛ' zii', ‑yaa' ‑klaŋlanɛ mu 'ɛ 'mu ‑le ‑yaa 'bhɛ klɛ 'zi. 3'Bhɛla‑ ‑yile, 'ke 'yee‑ Zesu gole‑ Zude 'klɛɛn 'ɛ 'yi, 'bhɛɛ‑ 'kee‑ niinale ‑a ‑zanta' Galile 'klɛɛn 'ɛ 'yi. 4‑A ge bhla zi Galile 'klɛɛn 'ɛ 'yi, yaa ‑yaa sɔ 'kanle ‑yrɛ ‑bhɛɛke' do 'kpɔ ꞊nɔɔ 'ke yaa 'e go Samari 'klɛɛn 'ɛ ba.
5‑E ‑ja bhɔlɛ Samari 'klɛɛn 'ɛ 'yi ‑wa 'nɛ do 'la ‑o ‑yaa 'bhɛ sii Sikaa 'bhɛɛ‑ ta. 'Bhɛ Sikaa ‑wa 'ɛ 'yaa‑ Zakɔbu gba 'la 'naa‑ ‑a gbe Zozɛfu ni 'bhɛɛ‑ ‑din. 6Zakɔbu ‑klɔŋ 'la 'kaan‑, 'bhɛ 'yaa‑ 'bhɛ yrɛ 'ɛ ꞊nɔɔ. 'Bhɛ 'yi bhe, Zesu 'trɛlabhwa 'taa 'ɛ 'kɔɔ, 'kee‑ gele‑ yaalɛ 'bhɛ ‑klɔŋ 'ɛ bhoŋla. 'Bhɛ ꞊kla ‑yrekpaa' bhɔ 'waati 'ɛ ‑din.
7'Bhɛ ya 'ɛ 'yi, 'ke Samari le do nule‑ ‑yi 'tɔyrɛ‑ nɔɔ‑ 'bhɛ ‑klɔŋ 'ɛ 'yi. 'Bhɛɛ‑ 'ke Zesu 'a 'pele 'a ni dɔɔ: «'Ŋ gba mi yi sa ba.» 8'Bhɛ 'waati 'ɛ ba, 'ke Zesu a ‑klaŋlanɛ mu 'ɛ ‑ja gban ‑waa' pɛbhle ‑lɔyrɛ' nɔɔ‑ ‑wa 'ɛ 'kpee. 9'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke Samari le 'ɛ ‑ya pele‑ Zesu ni dɔɔ: «'Aa! 'Bhi Zuufu mi, 'e mi yi ‑yrɛwo' zii' 'mi ‑la ma ɛɛ, 'mi 'la 'mi ‑o 'ke Samari le 'le bhe ɛɛ?» 'Yee‑ ‑le 'ɛ 'bhɛ ‑jan ‑glɔɔn 'ɛ ꞊woa, ‑amasrɔyi Zuufu mu 'ɛ 'pegee Samari mu 'ɛ waa ‑za 'laa ‑yaa 'eke‑ ta.
10'Bhɛ 'yi 'tɛ, 'ke Zesu 'a zikpale ‑a ni dɔɔ: «'Kee‑ 'kpa bi ‑Waanbhaa' bhaaplɛŋ mu ‑gbaa pɛ 'la ba 'e 'bhɛ dɔ bi, 'bhɛɛ‑ mɛɛ 'la zan ‑o mi yi ‑yrɛwo' zii' 'e ma, 'kee 'yaa‑ 'bhɛ zan 'ɛ dɔ bi, 'bhi 'gbu ‑le ‑yaa nu mi yi ‑yrɛwolɛ 'bhɛ zan 'ɛ ma. 'Bhɛɛ‑ ‑yi 'la 'bhɛ bole ‑yrɛ ma ‑si na mɛɛ ni, ‑e ‑yaa nu 'bhɛɛ‑ 'nalɛ‑ 'e ni.»
11'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke le 'ɛ ‑ya pele‑ Zesu ni dɔɔ: «Mɛɛzan, ‑yi 'tɔ 'gboŋgbo 'laa ‑o 'e 'kɔɔ, 'bhɛɛ‑ ‑klɔŋ 'ɛ tro. 'E nu 'sɔlɛ‑ 'yee‑ ‑yi 'la 'kee‑ bole ‑yrɛ ma ‑si 'ɛ na mɛɛ ni 'bhɛ 'srɔɔwole 'naa ma ɛɛ? 12'O ‑gbɔɔ Zakɔbu ‑le ‑klɔŋ 'lɛɛ‑ 'kaan‑, 'bhɛɛ‑ ‑ya ‑naa 'o ni. 'Yee‑ 'gbu 'pegee ‑a gbe mu 'ɛ, 'bhɛɛ‑ ‑yaa' tropɛ mu 'ɛ ‑o 'yee‑ ‑klɔŋ 'lɛɛ‑ 'yi yi 'ɛ ꞊mia. 'Bhi 'kpee ma 'e gblaan ‑yiya' 'o ‑gbɔɔ Zakɔbu ni ɛɛ?»
13Zesu 'a zikpaa‑ ‑a ni dɔɔ: «'Ke mɛɛ 'oo mɛɛ 'la zan ‑klɔŋ 'lɛɛ‑ 'yi yi 'ɛ ‑mia, ‑yi 'mi ‑lrɔ nu 'bhɛ zan dɛ gbɛ drɛɛwolɛ 'ezin‑; 14'duŋ‑ 'ke 'mi 'ŋ 'kɔɔ ‑yi 'ɛ ꞊naa mɛɛ 'la zan ni, 'bhɛɛ‑ ‑ya ‑mia, ‑yi 'mi ‑lrɔ 'laa nu 'bhɛ zan 'ɛ dɛlɛ ‑li ‑titi. ‑Amasrɔyi, 'ŋ nu ‑yi 'la 'bhɛ 'nalɛ‑ 'bhɛ zan 'ɛ ni, 'bhɛ nu klɛlɛ 'bhii‑ tɔ ŋgblo do 'bhɛ zan 'ɛ 'yi, 'bhɛɛ‑ yaa nu ‑bheelɛ' ‑titi. 'Bhɛɛ‑ 'bhɛ tɔ ŋgblo 'ɛ nu ‑si 'la 'ke ‑daŋ' 'laa 'bhɛ ma 'bhɛ 'nalɛ‑ 'bhɛ zan ni.» 15'Bhɛ klɛlɛ 'tɛ, 'ke 'yee‑ le 'ɛ ‑ya pele‑ Zesu ni dɔɔ: «Mɛɛzan, 'ŋ gba 'bhɛ ‑yi 'ɛ 'ke ba, 'kooko‑ ‑yi 'mi ‑lrɔ 'laa 'ŋ dɛ ‑li, 'bhɛɛ‑ 'naa nu ‑yi 'tɔlɛ‑ ‑li ‑gɛ ‑titi.»
16'Bhɛ 'yi 'tɛ, Zesu pe ‑a ni dɔɔ: «Ge 'e ꞊nɔɔ 'sii‑, 'bhɛɛ‑ 'ka nu ‑gɛ doo.» 17'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke 'yee‑ le 'ɛ ‑ya ‑lɛkunle Zesu ni dɔɔ: «'Ŋ ꞊nɔɔ 'laa ‑o.» Zesu pe ‑a ni 'ezin‑ dɔɔ: «'Zoo ‑o 'e zi 'ke 'ya pe dɔɔ 'e ꞊nɔɔ 'laa ‑o; 18‑amasrɔyi, 'e 'yalaa gwlɛn na ‑glɔɔn 'soo, 'bhɛɛ‑ 'yoo‑ mɛɛ 'la zan 'kɔɔ ‑zɔn, 'e ꞊nɔɔ 'laa 'bhɛ zan 'ɛ 'le. 'E ‑jan 'la ꞊woa bhe wlan ‑le 'bhɛ 'le.» 19'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke 'yee‑ le 'ɛ ‑ya pele‑ Zesu ni dɔɔ: «'Ee! Mɛɛzan, 'an 'yaango‑ 'bhii‑ 'yoo‑ wlan ma ‑Waanbhaa' * ‑lɛla' janwo mi do 'le. 20'O mɔɔ Samari mu, 'o ‑gbɔɔ mu ‑Waanbhaa' ‑gbaa vlɛ gɔɔn 'lɛɛ‑ 'bhɛɛ‑ 'wiiŋ‑ ‑gɛ, 'bhɛɛ‑ 'duŋ‑, 'ka mu Zuufu mu, 'ka pe dɔɔ ‑o ‑Waanbhaa' gba yrɛ 'la ꞊nɔɔ, 'bhɛ ‑o Zeruzalɛmu do ‑kplɛn 'la ꞊nɔɔ.»
21Zesu 'bhɛ zikpaa‑ ‑a ni dɔɔ: «Le ‑nɛ, 'ŋ 'yoo zan ‑jan 'la 'wolɛ‑ 'e ni 'e 'kpa 'bhɛ 'yi, 'waati do ‑o zan bhɔlɛ', 'bhɛɛ‑ 'ka 'laa nu 'ŋ Dɛ ‑Waanbhaa' gbalɛ ‑li vlɛ gɔɔn 'lɛɛ‑ 'wiiŋ‑, 'bhɛ 'pegee Zeruzalɛmu. 22'Ka mu Samari mu, 'ka pɛ 'la 'bhɛ gba 'ka 'laa 'bhɛ dɔ; 'o mɔɔ pɛ 'la 'bhɛ gba 'o 'bhɛ dɔ, ‑amasrɔyi ‑Waanbhaa' bhaaplɛŋ mu go ‑za 'yi gɔnɛ‑ 'la gbɛɛn‑, Zuufu mu ‑le sɔ 'bhɛ 'pele 'ka ni. 23'Duŋ‑ 'bhɛ 'waati ‑o zan bhɔlɛ, 'bhɛɛ‑ 'bhɛ ꞊bhwa gban, 'bhɛ 'waati 'ɛ ba, 'ŋ Dɛ ‑Waanbhaa' gba mu kplankplan mu 'ɛ ‑o nu ‑a gbalɛ Lii 'Weŋ 'ɛ 'yi 'bhɛ 'pegee wlan ma. ‑Amasrɔyi 'ŋ Dɛ ‑Waanbhaa' ‑o 'bhɛɛ‑ mɛɛ ‑glɔɔn 'ɛ ‑glin 'zi 'bhɛɛ‑ ‑wa gba. 24‑Waanbhaa' 'gbu ‑o 'ke Lii 'le, ‑yoo 'ke ‑za 'le 'ke mɛɛ 'la zan mu 'a gba, 'bhɛ zan mu 'a gba ‑a Lii 'Weŋ 'ɛ 'seŋ ta 'bhɛ 'pegee wlan ma.» 25'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke 'yee‑ le 'ɛ ‑ya pele‑ Zesu ni dɔɔ: «'An 'yaango‑ dɔɔ *Mesi 'ɛ ('bhɛ 'yi ‑le ‹Mɛɛ ‑Bhee Mi ‑Kpɔsɔɔ›) ‑o 'bhɛ ‑la sii Krisi, 'bhɛ nu nulɛ. 'Ke 'bhɛ ꞊nwa 'bhɛ nu ‑za 'kpɛn 'yipelɛ 'o ni.» 26Zesu 'a zikpaa‑ ‑a ni dɔɔ: «'Mi 'la 'mi ‑o ‑janwo' zii' 'e ni ‑gɛ bhe, 'mi ‑le 'kɛle‑.»
27'Bhɛ 'waati 'ɛ ba, 'ke Zesu ‑a ‑klaŋlanɛ mu 'ɛ 'nule 'tɛ; ‑wa yelawoa 'ke ‑yoo ‑balo klɛ 'zi 'ke le do 'le bhe, 'bhɛ ‑o 'kpeelɛnia ‑o ma. 'Duŋ‑ yaa dɔlɛ ‑o 'kedo‑ 'kpɔ 'kpee 'ke 'bhɛ 'a 'lrɔkpa‑ dɔɔ: «‑Yoo ‑mɛ za ‑la ‑yilrɔkpa zii' 'e ma ɛɛ? 'Bhɛ 'pegee 'ka 'pegee 'yee‑ ‑o ‑mɛ pɛ jan ‑la wo zii' ɛɛ?» 'Bhɛ 'pegee dɔɔ: «‑Mɛla ma 'yoo‑ ‑balo klɛ 'zi 'kɛle‑ ɛɛ?» 28'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke le 'ɛ ‑e yaa ‑yi gbɔ 'ɛ 'tole ‑a nɔɔ‑, 'kee‑ gele‑ ‑wa ꞊la, 'bhɛɛ‑ 'ke ‑ya pele‑ mɛɛ mu 'ɛ ni dɔɔ: 29«‑Ka nu mɛɛ 'lɛɛ‑ ‑glin doo, 'mi ‑za 'oo ‑za mu 'la ꞊kla 'elwale gban, ‑e 'mu 'kpɛn ꞊pia 'ŋ ni. ‑Dɔke' Mɛɛ ‑Bhee Mi ‑Kpɔsɔɔ Krisi 'ɛ 'yele‑ 'kɛle‑ oo.» 30'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke ‑wa 'ɛ ta mu 'ɛ 'pwɛle, 'bhɛɛ‑ 'ke ‑o nule‑ Zesu ‑glinyrɛ' nɔɔ‑.
31'Bhɛ 'waati 'ɛ ba, Zesu a ‑klaŋlanɛ mu 'ɛ 'yaa‑ matɛdɔ 'zi dɔɔ: «'O Daan mi, 'e 'zoole‑, pɛ sa bhle!» 32'Duŋ‑, ‑ya ‑lɛkwan 'mu ni dɔɔ: «Pɛ 'la ‑yoo 'ŋ 'kɔɔ 'ke 'bhɛ ‑o 'ke 'ŋ 'bhle pɛ 'le, 'ka 'laa 'bhɛ dɔ.» 33'Bhɛ 'yi, 'ke ‑yaa' ‑klaŋlanɛ mu 'ɛ ‑woo 'eke‑ ‑lrɔkpale dɔɔ: «Taa‑ mɛɛ 'ke mu ‑nwa pɛle nalɛ ‑a ni ɛɛ?»
34Zesu pe ‑o ni dɔɔ: «'Ŋ 'bhle pɛle 'ɛ 'bhɛ ‑le 'ke 'ŋ 'winbɔ‑ mi 'ɛ 'bhɛ zru maza klɛle 'le, 'bhɛɛ‑ ‑e ye 'la gbɛkpaa‑ 'ŋ 'kɔɔ 'ke 'ŋ 'bhɛ 'lɛyan‑. 35‑Wa pe dɔɔ: ‹‑A ‑vinbwa mlɛ yiziɛ 'bhɛɛ‑ pɛbhaa 'kan bhla 'ɛ bhɔ.› 'Duŋ‑ 'mi pe 'ka ni dɔɔ ‑ka 'ka 'yrɛkpa gba mu 'ɛ ta laale doo, pɛbhaa mu 'ɛ 'tranna‑, 'bhɛɛ‑ ‑o 'kan 'waati ꞊bhwa gban! 36Pɛbhaa 'kan mi 'ɛ, ‑e ‑yaa pɛbhaa 'kanle‑ ma ‑sra 'srɔɔwo‑, 'bhɛɛ‑ ‑yoo pɛbhaa mu 'ɛ 'lɛkpa‑ zii' 'eke‑ ta 'ke ‑yoo to bole ‑yrɛ ma ‑si 'la ‑daŋ' 'laa ‑o ‑a ma 'bhɛ ‑zayi'. 'Bhɛ klɛgbɛya do 'ɛ 'yi, pɛbhɛ bɔ mi 'pegee pɛbhaa 'kan mi 'ɛ ‑o mɛɛ plɛ zrukpaa' 'srɔɔwo‑ 'eke‑ zi. 37‑Amasrɔyi, ‑o ‑gɔɔn 'la bɔ dɔɔ: ‹Mɛɛ do pɛbhɛ bɔ, 'bhɛɛ‑ mɛɛ ‑bhɛɛke' do pɛbhaa kan.› Wlan ‑le 'bhɛ ‑gɔɔn 'ɛ 'le. 38'Bhɛ ya 'ɛ 'yi, 'mi 'ka 'winbwa‑ pɛbhaa 'kanyrɛ‑ nɔɔ‑ gba 'la 'ka 'laa ‑yrɛnbhlelɛ 'bhɛ 'kpale ma 'bhɛ 'yi; mɛɛ ‑bhɛɛke' mu ‑le ‑yrɛnbhla 'bhɛ gba 'ɛ 'kpale‑ ma, 'bhɛɛ‑ 'ka mu ‑o ‑trɔn 'srɔɔwo zii' ‑o woye 'ɛ ma.»
39Samari mu ‑bebe ‑o ꞊kpaa Zesu 'yi 'bhɛ ‑wa 'ɛ ta, le 'ɛ ‑jan 'la ꞊woa ‑o ni 'bhɛ ‑zayi' dɔɔ: «'Mi ‑za 'oo ‑za mu 'la 'kpɛn ꞊kla 'elwale gban, ‑e 'mu 'yipia꞊ 'ŋ ni.» 40'Woo‑ Samari mu 'ɛ 'bhɔle‑ Zesu ‑din, 'ke ‑o ‑sromabɔle ‑a ni dɔɔ ‑e bo ‑o ba ye 'waati sa. ‑Ayile, 'kee‑ bole‑ ‑o ba ‑yrekpaa' plɛ ta 'ezin‑. 41'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke mɛɛ ‑bhɛɛke' ‑bebe 'e 'kpale Zesu 'yi 'ezin‑ ‑a 'gbu 'wojan‑ mu 'ɛ ma. 42'Woo‑ mɛɛ mu 'ɛ pe le 'ɛ ni dɔɔ: «'Waa 'o 'kpalɛ‑ ‑a ‑yi 'bhi 'wojan‑ drɔŋ 'ɛ 'bhɛ ma, 'duŋ‑ 'woo ꞊kpaa ‑a ‑yi, ‑amasrɔyi 'o mɔɔ 'gbu 'a wojan mu 'ɛ ꞊maa, 'wa 'yaangwa‑ 'bhii‑ 'yele‑ 'ke 'drunyan 'yi mu 'ɛ 'Bhee Mi kpataakpa 'ɛ 'le.»
Zesu yeta mi ‑gbɛnɛ do gbe ‑nɛ 'ɛ 'bheela‑
43Zesu 'yanle ‑yrekpaa' plɛ klɛlele 'bhɛ yrɛ 'ɛ ꞊nɔɔ, 'kee‑ gele‑ Galile 'trɛ ta. 44‑Amasrɔyi 'yee‑ 'gbu 'a ꞊pia‑ dɔɔ: «Waa ‑Waanbhaa' *‑lɛla' janwo mi ‑lɛdɔ' a ma ‑a 'gbu a 'klɛɛn 'yi.» 45‑E bhɔle 'duŋ‑ Galile 'klɛɛn 'ɛ 'yi, 'ke bhɛ ꞊nɔɔ mɛɛ mu 'ɛ ‑wa 'kunle 'elrele. ‑Amasrɔyi Zesu ‑za mu 'la 'kpɛn ꞊kla Paki 'fɛti 'ɛ ta Zeruzalɛmu 'mu 'bhɛ mu ꞊ya. ‑Amasrɔyi 'bhɛ mu 'gbu 'yaa‑ 'bhɛ 'fɛti 'ɛ ta 'ezin‑.
46Zesu ꞊nwa 'ezin‑ 'tɛ Kana ‑wa 'ɛ ta, Galile 'klɛɛn 'ɛ 'yi; ‑e ‑yi 'niinaa‑ 'ke ‑drɔɔ 'le 'elwale 'bhɛɛ‑ ‑wa 'ɛ ta. Yeta mi ‑gbɛnɛ do ‑yaa ye, 'bhɛɛ‑ ga ‑yaa 'bhɛ gbe ‑nɛ 'ɛ ma Kapɛnɔmu. 47'Bhɛɛ‑, 'yee‑ yeta mi ‑gbɛnɛ 'ɛ ‑ya male 'kaa Zesu ‑gwa Zude 'klɛɛn 'ɛ 'yi, 'bhɛɛ‑ ‑e ꞊nwa Galile 'klɛɛn 'ɛ 'yi, 'kee‑ gele‑ 'tɛnlɛ‑ Zesu ma. 'Bhɛɛ‑ 'kee‑ ‑sromabɔle Zesu ni dɔɔ 'bhɛ ge ‑a gbe 'ɛ 'bhee‑ Kapɛnɔmu. ‑Amasrɔyi ‑a gbe 'ɛ 'yaa‑ zan klɛlɛ 'ke 'siɛle. 48Zesu pe ‑a ni 'tɛ dɔɔ: «'Ka nu bolɛ 'bhɛɛ‑ klɛle ma 'taŋii ɛɛ? 'Ka 'laa sɔ 'ka 'kpale 'ŋ 'yi, 'ke 'naa 'sɔle‑ maza mu 'pegee 'kpeelɛni maza mu klɛlɛ 'ka 'yrɛ ma ɛɛ?»
49'Bhɛ 'yi 'tɛ, 'ke 'yee‑ yeta mi 'ɛ ‑ya zikpale Zesu ni dɔɔ: «Mɛɛzan, 'e 'zoole‑, nu blaale‑ 'sani 'ŋ gbe ‑nɛ 'ɛ yaa nu galɛ.»
50'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke Zesu 'a 'pele 'a ni dɔɔ: «Ge 'e ba ‑lɛ ma, 'e 'nɛ ‑ya ‑yrɛ ma.» 'Bhɛ ꞊nɔɔ bhe, 'ke 'yee‑ mɛɛ ‑ya 'kpale Zesu 'wojan‑ 'ɛ 'yi, 'bhɛɛ‑ 'kee‑ gele‑ ‑a ba ‑lɛ ma. 51‑E ‑yaa ‑a ba ‑lɛ ma zi 'ɛ 'lii bhla 'la ba, 'ke ‑yaa' 'fɛ 'ɛ ꞊la yewonɛ mu 'ɛ 'nule ‑a ‑lɛpalɛ, 'bhɛɛ‑ 'ke ‑wa pele‑ ‑a ni dɔɔ: «'E 'nɛ ‑ya ‑yrɛ ma!»
52'Bhɛ ꞊nɔɔ bhe, 'ke ‑yoo ‑lrɔkpale dɔɔ ‑a 'flɛ 'yi 'pɔɔnna‑ 'waati 'ɛ ‑dela ba. 'Bhɛɛ‑ ‑wa ꞊pia ‑a ni dɔɔ 'bhɛ ‑kla ‑yretɛbhɛ bhlɔ bii 'waati 'ɛ ba. 'Bhɛɛ‑ 'waati 'ɛ ba, ‑a 'flɛ 'yi 'la ga 'ɛ ‑gwa ‑a ma.
53'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke 'yee‑ ‑nɛ dɛ 'ɛ ‑ya 'yaangole dɔɔ Zesu 'a ꞊pia ‑a ni 'bhɛɛ‑ 'waati 'ɛ ba 'kaa: «'E 'nɛ ‑ya ‑yrɛ ma.» ‑Ayile 'yee‑ ‑nɛ dɛ 'ɛ 'pegee ‑yaa' 'fa ꞊la mu 'ɛ ‑o 'kpɛn ‑o ‑kpaa Zesu 'yi.
54'Bhɛ ‑nɛ 'ɛ 'bheeza‑ 'ɛ, 'bhɛ ‑le ꞊kla Zesu a 'sɔle‑ maza ‑tɔɔmasie ‑glɔɔn plɛ mi klɛle 'le; ‑a 'san 'kee‑ go Zude 'klɛɛn 'ɛ 'yi, 'bhɛɛ‑ 'kee‑ nu Galile 'klɛɛn 'ɛ 'yi.
Currently Selected:
Zaan 4: moa
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
© 2006, Wycliffe Bible Translators, Inc All rights reserved..
Zaan 4
4
Zesu 'pegee Samari le do ba jan
1 Farizi mu 'ɛ ‑wa ‑maa mɛɛ mu ta dɔɔ Zesu 'yaa‑ ‑klaŋlanɛ ‑bebe 'srɔɔwo zii' 'kee‑ 'mu 'wiiŋfɛ‑ 'ke 'bhɛ kan Mɛɛ Wiiŋfɛ' Mi Zaan ta. 2'Bhɛɛ‑ 'duŋ‑, 'yee‑ Zesu 'gbu 'laa ‑yaa mɛɛ mu wiiŋfɛ' zii', ‑yaa' ‑klaŋlanɛ mu 'ɛ 'mu ‑le ‑yaa 'bhɛ klɛ 'zi. 3'Bhɛla‑ ‑yile, 'ke 'yee‑ Zesu gole‑ Zude 'klɛɛn 'ɛ 'yi, 'bhɛɛ‑ 'kee‑ niinale ‑a ‑zanta' Galile 'klɛɛn 'ɛ 'yi. 4‑A ge bhla zi Galile 'klɛɛn 'ɛ 'yi, yaa ‑yaa sɔ 'kanle ‑yrɛ ‑bhɛɛke' do 'kpɔ ꞊nɔɔ 'ke yaa 'e go Samari 'klɛɛn 'ɛ ba.
5‑E ‑ja bhɔlɛ Samari 'klɛɛn 'ɛ 'yi ‑wa 'nɛ do 'la ‑o ‑yaa 'bhɛ sii Sikaa 'bhɛɛ‑ ta. 'Bhɛ Sikaa ‑wa 'ɛ 'yaa‑ Zakɔbu gba 'la 'naa‑ ‑a gbe Zozɛfu ni 'bhɛɛ‑ ‑din. 6Zakɔbu ‑klɔŋ 'la 'kaan‑, 'bhɛ 'yaa‑ 'bhɛ yrɛ 'ɛ ꞊nɔɔ. 'Bhɛ 'yi bhe, Zesu 'trɛlabhwa 'taa 'ɛ 'kɔɔ, 'kee‑ gele‑ yaalɛ 'bhɛ ‑klɔŋ 'ɛ bhoŋla. 'Bhɛ ꞊kla ‑yrekpaa' bhɔ 'waati 'ɛ ‑din.
7'Bhɛ ya 'ɛ 'yi, 'ke Samari le do nule‑ ‑yi 'tɔyrɛ‑ nɔɔ‑ 'bhɛ ‑klɔŋ 'ɛ 'yi. 'Bhɛɛ‑ 'ke Zesu 'a 'pele 'a ni dɔɔ: «'Ŋ gba mi yi sa ba.» 8'Bhɛ 'waati 'ɛ ba, 'ke Zesu a ‑klaŋlanɛ mu 'ɛ ‑ja gban ‑waa' pɛbhle ‑lɔyrɛ' nɔɔ‑ ‑wa 'ɛ 'kpee. 9'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke Samari le 'ɛ ‑ya pele‑ Zesu ni dɔɔ: «'Aa! 'Bhi Zuufu mi, 'e mi yi ‑yrɛwo' zii' 'mi ‑la ma ɛɛ, 'mi 'la 'mi ‑o 'ke Samari le 'le bhe ɛɛ?» 'Yee‑ ‑le 'ɛ 'bhɛ ‑jan ‑glɔɔn 'ɛ ꞊woa, ‑amasrɔyi Zuufu mu 'ɛ 'pegee Samari mu 'ɛ waa ‑za 'laa ‑yaa 'eke‑ ta.
10'Bhɛ 'yi 'tɛ, 'ke Zesu 'a zikpale ‑a ni dɔɔ: «'Kee‑ 'kpa bi ‑Waanbhaa' bhaaplɛŋ mu ‑gbaa pɛ 'la ba 'e 'bhɛ dɔ bi, 'bhɛɛ‑ mɛɛ 'la zan ‑o mi yi ‑yrɛwo' zii' 'e ma, 'kee 'yaa‑ 'bhɛ zan 'ɛ dɔ bi, 'bhi 'gbu ‑le ‑yaa nu mi yi ‑yrɛwolɛ 'bhɛ zan 'ɛ ma. 'Bhɛɛ‑ ‑yi 'la 'bhɛ bole ‑yrɛ ma ‑si na mɛɛ ni, ‑e ‑yaa nu 'bhɛɛ‑ 'nalɛ‑ 'e ni.»
11'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke le 'ɛ ‑ya pele‑ Zesu ni dɔɔ: «Mɛɛzan, ‑yi 'tɔ 'gboŋgbo 'laa ‑o 'e 'kɔɔ, 'bhɛɛ‑ ‑klɔŋ 'ɛ tro. 'E nu 'sɔlɛ‑ 'yee‑ ‑yi 'la 'kee‑ bole ‑yrɛ ma ‑si 'ɛ na mɛɛ ni 'bhɛ 'srɔɔwole 'naa ma ɛɛ? 12'O ‑gbɔɔ Zakɔbu ‑le ‑klɔŋ 'lɛɛ‑ 'kaan‑, 'bhɛɛ‑ ‑ya ‑naa 'o ni. 'Yee‑ 'gbu 'pegee ‑a gbe mu 'ɛ, 'bhɛɛ‑ ‑yaa' tropɛ mu 'ɛ ‑o 'yee‑ ‑klɔŋ 'lɛɛ‑ 'yi yi 'ɛ ꞊mia. 'Bhi 'kpee ma 'e gblaan ‑yiya' 'o ‑gbɔɔ Zakɔbu ni ɛɛ?»
13Zesu 'a zikpaa‑ ‑a ni dɔɔ: «'Ke mɛɛ 'oo mɛɛ 'la zan ‑klɔŋ 'lɛɛ‑ 'yi yi 'ɛ ‑mia, ‑yi 'mi ‑lrɔ nu 'bhɛ zan dɛ gbɛ drɛɛwolɛ 'ezin‑; 14'duŋ‑ 'ke 'mi 'ŋ 'kɔɔ ‑yi 'ɛ ꞊naa mɛɛ 'la zan ni, 'bhɛɛ‑ ‑ya ‑mia, ‑yi 'mi ‑lrɔ 'laa nu 'bhɛ zan 'ɛ dɛlɛ ‑li ‑titi. ‑Amasrɔyi, 'ŋ nu ‑yi 'la 'bhɛ 'nalɛ‑ 'bhɛ zan 'ɛ ni, 'bhɛ nu klɛlɛ 'bhii‑ tɔ ŋgblo do 'bhɛ zan 'ɛ 'yi, 'bhɛɛ‑ yaa nu ‑bheelɛ' ‑titi. 'Bhɛɛ‑ 'bhɛ tɔ ŋgblo 'ɛ nu ‑si 'la 'ke ‑daŋ' 'laa 'bhɛ ma 'bhɛ 'nalɛ‑ 'bhɛ zan ni.» 15'Bhɛ klɛlɛ 'tɛ, 'ke 'yee‑ le 'ɛ ‑ya pele‑ Zesu ni dɔɔ: «Mɛɛzan, 'ŋ gba 'bhɛ ‑yi 'ɛ 'ke ba, 'kooko‑ ‑yi 'mi ‑lrɔ 'laa 'ŋ dɛ ‑li, 'bhɛɛ‑ 'naa nu ‑yi 'tɔlɛ‑ ‑li ‑gɛ ‑titi.»
16'Bhɛ 'yi 'tɛ, Zesu pe ‑a ni dɔɔ: «Ge 'e ꞊nɔɔ 'sii‑, 'bhɛɛ‑ 'ka nu ‑gɛ doo.» 17'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke 'yee‑ le 'ɛ ‑ya ‑lɛkunle Zesu ni dɔɔ: «'Ŋ ꞊nɔɔ 'laa ‑o.» Zesu pe ‑a ni 'ezin‑ dɔɔ: «'Zoo ‑o 'e zi 'ke 'ya pe dɔɔ 'e ꞊nɔɔ 'laa ‑o; 18‑amasrɔyi, 'e 'yalaa gwlɛn na ‑glɔɔn 'soo, 'bhɛɛ‑ 'yoo‑ mɛɛ 'la zan 'kɔɔ ‑zɔn, 'e ꞊nɔɔ 'laa 'bhɛ zan 'ɛ 'le. 'E ‑jan 'la ꞊woa bhe wlan ‑le 'bhɛ 'le.» 19'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke 'yee‑ le 'ɛ ‑ya pele‑ Zesu ni dɔɔ: «'Ee! Mɛɛzan, 'an 'yaango‑ 'bhii‑ 'yoo‑ wlan ma ‑Waanbhaa' * ‑lɛla' janwo mi do 'le. 20'O mɔɔ Samari mu, 'o ‑gbɔɔ mu ‑Waanbhaa' ‑gbaa vlɛ gɔɔn 'lɛɛ‑ 'bhɛɛ‑ 'wiiŋ‑ ‑gɛ, 'bhɛɛ‑ 'duŋ‑, 'ka mu Zuufu mu, 'ka pe dɔɔ ‑o ‑Waanbhaa' gba yrɛ 'la ꞊nɔɔ, 'bhɛ ‑o Zeruzalɛmu do ‑kplɛn 'la ꞊nɔɔ.»
21Zesu 'bhɛ zikpaa‑ ‑a ni dɔɔ: «Le ‑nɛ, 'ŋ 'yoo zan ‑jan 'la 'wolɛ‑ 'e ni 'e 'kpa 'bhɛ 'yi, 'waati do ‑o zan bhɔlɛ', 'bhɛɛ‑ 'ka 'laa nu 'ŋ Dɛ ‑Waanbhaa' gbalɛ ‑li vlɛ gɔɔn 'lɛɛ‑ 'wiiŋ‑, 'bhɛ 'pegee Zeruzalɛmu. 22'Ka mu Samari mu, 'ka pɛ 'la 'bhɛ gba 'ka 'laa 'bhɛ dɔ; 'o mɔɔ pɛ 'la 'bhɛ gba 'o 'bhɛ dɔ, ‑amasrɔyi ‑Waanbhaa' bhaaplɛŋ mu go ‑za 'yi gɔnɛ‑ 'la gbɛɛn‑, Zuufu mu ‑le sɔ 'bhɛ 'pele 'ka ni. 23'Duŋ‑ 'bhɛ 'waati ‑o zan bhɔlɛ, 'bhɛɛ‑ 'bhɛ ꞊bhwa gban, 'bhɛ 'waati 'ɛ ba, 'ŋ Dɛ ‑Waanbhaa' gba mu kplankplan mu 'ɛ ‑o nu ‑a gbalɛ Lii 'Weŋ 'ɛ 'yi 'bhɛ 'pegee wlan ma. ‑Amasrɔyi 'ŋ Dɛ ‑Waanbhaa' ‑o 'bhɛɛ‑ mɛɛ ‑glɔɔn 'ɛ ‑glin 'zi 'bhɛɛ‑ ‑wa gba. 24‑Waanbhaa' 'gbu ‑o 'ke Lii 'le, ‑yoo 'ke ‑za 'le 'ke mɛɛ 'la zan mu 'a gba, 'bhɛ zan mu 'a gba ‑a Lii 'Weŋ 'ɛ 'seŋ ta 'bhɛ 'pegee wlan ma.» 25'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke 'yee‑ le 'ɛ ‑ya pele‑ Zesu ni dɔɔ: «'An 'yaango‑ dɔɔ *Mesi 'ɛ ('bhɛ 'yi ‑le ‹Mɛɛ ‑Bhee Mi ‑Kpɔsɔɔ›) ‑o 'bhɛ ‑la sii Krisi, 'bhɛ nu nulɛ. 'Ke 'bhɛ ꞊nwa 'bhɛ nu ‑za 'kpɛn 'yipelɛ 'o ni.» 26Zesu 'a zikpaa‑ ‑a ni dɔɔ: «'Mi 'la 'mi ‑o ‑janwo' zii' 'e ni ‑gɛ bhe, 'mi ‑le 'kɛle‑.»
27'Bhɛ 'waati 'ɛ ba, 'ke Zesu ‑a ‑klaŋlanɛ mu 'ɛ 'nule 'tɛ; ‑wa yelawoa 'ke ‑yoo ‑balo klɛ 'zi 'ke le do 'le bhe, 'bhɛ ‑o 'kpeelɛnia ‑o ma. 'Duŋ‑ yaa dɔlɛ ‑o 'kedo‑ 'kpɔ 'kpee 'ke 'bhɛ 'a 'lrɔkpa‑ dɔɔ: «‑Yoo ‑mɛ za ‑la ‑yilrɔkpa zii' 'e ma ɛɛ? 'Bhɛ 'pegee 'ka 'pegee 'yee‑ ‑o ‑mɛ pɛ jan ‑la wo zii' ɛɛ?» 'Bhɛ 'pegee dɔɔ: «‑Mɛla ma 'yoo‑ ‑balo klɛ 'zi 'kɛle‑ ɛɛ?» 28'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke le 'ɛ ‑e yaa ‑yi gbɔ 'ɛ 'tole ‑a nɔɔ‑, 'kee‑ gele‑ ‑wa ꞊la, 'bhɛɛ‑ 'ke ‑ya pele‑ mɛɛ mu 'ɛ ni dɔɔ: 29«‑Ka nu mɛɛ 'lɛɛ‑ ‑glin doo, 'mi ‑za 'oo ‑za mu 'la ꞊kla 'elwale gban, ‑e 'mu 'kpɛn ꞊pia 'ŋ ni. ‑Dɔke' Mɛɛ ‑Bhee Mi ‑Kpɔsɔɔ Krisi 'ɛ 'yele‑ 'kɛle‑ oo.» 30'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke ‑wa 'ɛ ta mu 'ɛ 'pwɛle, 'bhɛɛ‑ 'ke ‑o nule‑ Zesu ‑glinyrɛ' nɔɔ‑.
31'Bhɛ 'waati 'ɛ ba, Zesu a ‑klaŋlanɛ mu 'ɛ 'yaa‑ matɛdɔ 'zi dɔɔ: «'O Daan mi, 'e 'zoole‑, pɛ sa bhle!» 32'Duŋ‑, ‑ya ‑lɛkwan 'mu ni dɔɔ: «Pɛ 'la ‑yoo 'ŋ 'kɔɔ 'ke 'bhɛ ‑o 'ke 'ŋ 'bhle pɛ 'le, 'ka 'laa 'bhɛ dɔ.» 33'Bhɛ 'yi, 'ke ‑yaa' ‑klaŋlanɛ mu 'ɛ ‑woo 'eke‑ ‑lrɔkpale dɔɔ: «Taa‑ mɛɛ 'ke mu ‑nwa pɛle nalɛ ‑a ni ɛɛ?»
34Zesu pe ‑o ni dɔɔ: «'Ŋ 'bhle pɛle 'ɛ 'bhɛ ‑le 'ke 'ŋ 'winbɔ‑ mi 'ɛ 'bhɛ zru maza klɛle 'le, 'bhɛɛ‑ ‑e ye 'la gbɛkpaa‑ 'ŋ 'kɔɔ 'ke 'ŋ 'bhɛ 'lɛyan‑. 35‑Wa pe dɔɔ: ‹‑A ‑vinbwa mlɛ yiziɛ 'bhɛɛ‑ pɛbhaa 'kan bhla 'ɛ bhɔ.› 'Duŋ‑ 'mi pe 'ka ni dɔɔ ‑ka 'ka 'yrɛkpa gba mu 'ɛ ta laale doo, pɛbhaa mu 'ɛ 'tranna‑, 'bhɛɛ‑ ‑o 'kan 'waati ꞊bhwa gban! 36Pɛbhaa 'kan mi 'ɛ, ‑e ‑yaa pɛbhaa 'kanle‑ ma ‑sra 'srɔɔwo‑, 'bhɛɛ‑ ‑yoo pɛbhaa mu 'ɛ 'lɛkpa‑ zii' 'eke‑ ta 'ke ‑yoo to bole ‑yrɛ ma ‑si 'la ‑daŋ' 'laa ‑o ‑a ma 'bhɛ ‑zayi'. 'Bhɛ klɛgbɛya do 'ɛ 'yi, pɛbhɛ bɔ mi 'pegee pɛbhaa 'kan mi 'ɛ ‑o mɛɛ plɛ zrukpaa' 'srɔɔwo‑ 'eke‑ zi. 37‑Amasrɔyi, ‑o ‑gɔɔn 'la bɔ dɔɔ: ‹Mɛɛ do pɛbhɛ bɔ, 'bhɛɛ‑ mɛɛ ‑bhɛɛke' do pɛbhaa kan.› Wlan ‑le 'bhɛ ‑gɔɔn 'ɛ 'le. 38'Bhɛ ya 'ɛ 'yi, 'mi 'ka 'winbwa‑ pɛbhaa 'kanyrɛ‑ nɔɔ‑ gba 'la 'ka 'laa ‑yrɛnbhlelɛ 'bhɛ 'kpale ma 'bhɛ 'yi; mɛɛ ‑bhɛɛke' mu ‑le ‑yrɛnbhla 'bhɛ gba 'ɛ 'kpale‑ ma, 'bhɛɛ‑ 'ka mu ‑o ‑trɔn 'srɔɔwo zii' ‑o woye 'ɛ ma.»
39Samari mu ‑bebe ‑o ꞊kpaa Zesu 'yi 'bhɛ ‑wa 'ɛ ta, le 'ɛ ‑jan 'la ꞊woa ‑o ni 'bhɛ ‑zayi' dɔɔ: «'Mi ‑za 'oo ‑za mu 'la 'kpɛn ꞊kla 'elwale gban, ‑e 'mu 'yipia꞊ 'ŋ ni.» 40'Woo‑ Samari mu 'ɛ 'bhɔle‑ Zesu ‑din, 'ke ‑o ‑sromabɔle ‑a ni dɔɔ ‑e bo ‑o ba ye 'waati sa. ‑Ayile, 'kee‑ bole‑ ‑o ba ‑yrekpaa' plɛ ta 'ezin‑. 41'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke mɛɛ ‑bhɛɛke' ‑bebe 'e 'kpale Zesu 'yi 'ezin‑ ‑a 'gbu 'wojan‑ mu 'ɛ ma. 42'Woo‑ mɛɛ mu 'ɛ pe le 'ɛ ni dɔɔ: «'Waa 'o 'kpalɛ‑ ‑a ‑yi 'bhi 'wojan‑ drɔŋ 'ɛ 'bhɛ ma, 'duŋ‑ 'woo ꞊kpaa ‑a ‑yi, ‑amasrɔyi 'o mɔɔ 'gbu 'a wojan mu 'ɛ ꞊maa, 'wa 'yaangwa‑ 'bhii‑ 'yele‑ 'ke 'drunyan 'yi mu 'ɛ 'Bhee Mi kpataakpa 'ɛ 'le.»
Zesu yeta mi ‑gbɛnɛ do gbe ‑nɛ 'ɛ 'bheela‑
43Zesu 'yanle ‑yrekpaa' plɛ klɛlele 'bhɛ yrɛ 'ɛ ꞊nɔɔ, 'kee‑ gele‑ Galile 'trɛ ta. 44‑Amasrɔyi 'yee‑ 'gbu 'a ꞊pia‑ dɔɔ: «Waa ‑Waanbhaa' *‑lɛla' janwo mi ‑lɛdɔ' a ma ‑a 'gbu a 'klɛɛn 'yi.» 45‑E bhɔle 'duŋ‑ Galile 'klɛɛn 'ɛ 'yi, 'ke bhɛ ꞊nɔɔ mɛɛ mu 'ɛ ‑wa 'kunle 'elrele. ‑Amasrɔyi Zesu ‑za mu 'la 'kpɛn ꞊kla Paki 'fɛti 'ɛ ta Zeruzalɛmu 'mu 'bhɛ mu ꞊ya. ‑Amasrɔyi 'bhɛ mu 'gbu 'yaa‑ 'bhɛ 'fɛti 'ɛ ta 'ezin‑.
46Zesu ꞊nwa 'ezin‑ 'tɛ Kana ‑wa 'ɛ ta, Galile 'klɛɛn 'ɛ 'yi; ‑e ‑yi 'niinaa‑ 'ke ‑drɔɔ 'le 'elwale 'bhɛɛ‑ ‑wa 'ɛ ta. Yeta mi ‑gbɛnɛ do ‑yaa ye, 'bhɛɛ‑ ga ‑yaa 'bhɛ gbe ‑nɛ 'ɛ ma Kapɛnɔmu. 47'Bhɛɛ‑, 'yee‑ yeta mi ‑gbɛnɛ 'ɛ ‑ya male 'kaa Zesu ‑gwa Zude 'klɛɛn 'ɛ 'yi, 'bhɛɛ‑ ‑e ꞊nwa Galile 'klɛɛn 'ɛ 'yi, 'kee‑ gele‑ 'tɛnlɛ‑ Zesu ma. 'Bhɛɛ‑ 'kee‑ ‑sromabɔle Zesu ni dɔɔ 'bhɛ ge ‑a gbe 'ɛ 'bhee‑ Kapɛnɔmu. ‑Amasrɔyi ‑a gbe 'ɛ 'yaa‑ zan klɛlɛ 'ke 'siɛle. 48Zesu pe ‑a ni 'tɛ dɔɔ: «'Ka nu bolɛ 'bhɛɛ‑ klɛle ma 'taŋii ɛɛ? 'Ka 'laa sɔ 'ka 'kpale 'ŋ 'yi, 'ke 'naa 'sɔle‑ maza mu 'pegee 'kpeelɛni maza mu klɛlɛ 'ka 'yrɛ ma ɛɛ?»
49'Bhɛ 'yi 'tɛ, 'ke 'yee‑ yeta mi 'ɛ ‑ya zikpale Zesu ni dɔɔ: «Mɛɛzan, 'e 'zoole‑, nu blaale‑ 'sani 'ŋ gbe ‑nɛ 'ɛ yaa nu galɛ.»
50'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke Zesu 'a 'pele 'a ni dɔɔ: «Ge 'e ba ‑lɛ ma, 'e 'nɛ ‑ya ‑yrɛ ma.» 'Bhɛ ꞊nɔɔ bhe, 'ke 'yee‑ mɛɛ ‑ya 'kpale Zesu 'wojan‑ 'ɛ 'yi, 'bhɛɛ‑ 'kee‑ gele‑ ‑a ba ‑lɛ ma. 51‑E ‑yaa ‑a ba ‑lɛ ma zi 'ɛ 'lii bhla 'la ba, 'ke ‑yaa' 'fɛ 'ɛ ꞊la yewonɛ mu 'ɛ 'nule ‑a ‑lɛpalɛ, 'bhɛɛ‑ 'ke ‑wa pele‑ ‑a ni dɔɔ: «'E 'nɛ ‑ya ‑yrɛ ma!»
52'Bhɛ ꞊nɔɔ bhe, 'ke ‑yoo ‑lrɔkpale dɔɔ ‑a 'flɛ 'yi 'pɔɔnna‑ 'waati 'ɛ ‑dela ba. 'Bhɛɛ‑ ‑wa ꞊pia ‑a ni dɔɔ 'bhɛ ‑kla ‑yretɛbhɛ bhlɔ bii 'waati 'ɛ ba. 'Bhɛɛ‑ 'waati 'ɛ ba, ‑a 'flɛ 'yi 'la ga 'ɛ ‑gwa ‑a ma.
53'Bhɛ klɛle 'tɛ, 'ke 'yee‑ ‑nɛ dɛ 'ɛ ‑ya 'yaangole dɔɔ Zesu 'a ꞊pia ‑a ni 'bhɛɛ‑ 'waati 'ɛ ba 'kaa: «'E 'nɛ ‑ya ‑yrɛ ma.» ‑Ayile 'yee‑ ‑nɛ dɛ 'ɛ 'pegee ‑yaa' 'fa ꞊la mu 'ɛ ‑o 'kpɛn ‑o ‑kpaa Zesu 'yi.
54'Bhɛ ‑nɛ 'ɛ 'bheeza‑ 'ɛ, 'bhɛ ‑le ꞊kla Zesu a 'sɔle‑ maza ‑tɔɔmasie ‑glɔɔn plɛ mi klɛle 'le; ‑a 'san 'kee‑ go Zude 'klɛɛn 'ɛ 'yi, 'bhɛɛ‑ 'kee‑ nu Galile 'klɛɛn 'ɛ 'yi.
Currently Selected:
:
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
© 2006, Wycliffe Bible Translators, Inc All rights reserved..